Encyklopedia Solidarności

Ryszard Potaśniczak, ur. 1 VII 1949 w Gutowie k. Ostrowa Wielkopolskiego. Ukończył ZSZ dla Pracujących Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego w Ostrowie Wielkopolskim (1966).

1963–1980 ślusarz taboru kolejowego w ZNTK w Ostrowie Wielkopolskim, 1980–21 XII 1981 w Wydziale Napraw Wagonów Towarowych ZNTK w Gdańsku. VIII 1980 współorganizator strajku w zakładzie, delegat do MKS w Stoczni Gdańskiej; w „S” od IX 1980, członek Komisji Wydziałowej.

14 XII 1981 na drugiej zmianie z innymi pracownikami wydz. odmówił podjęcia pracy na znak protestu przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego i internowaniu wielu działaczy „S”. 15–18 XII 1981 wspólnie m.in. ze Zbigniewem Plucińskim, Czesławem Stachelem, Aleksandrem Ciszewskim i Jerzym Jabłońskim współorganizator strajku w zakładzie, łącznik z innymi zakładami pracy w Trójmieście, kolporter ulotek, odezw, komunikatów, m.in. Krajowego Komitetu Strajkowego. 21 XII 1981 z J. Jabłońskim ponowna próba organizacji strajku, tego dnia zwolniony dyscyplinarnie z pracy, do 23 XII 1981 w ukryciu. 23 XII 1981 zgłosił się na komisariat MO i został aresztowany; osadzony w AŚ w Gdańsku. 20 I 1982 w procesie z A. Ciszewskim (pozostali przywódcy protestu się ukrywali) skazany przez Sąd Marynarki Wojennej w Gdyni w trybie doraźnym na karę łączną 6 lat pozbawienia wolności i 3 lata pozbawienia praw publicznych. Po wyroku osadzony w ZK Koronowo, nast. ZK Potulice. 14 X 1982 udzielono trzymiesięcznej przerwy w odbywaniu kary (konieczność opieki nad ciężko chorą żoną), 14 I 1983 przerwa na dalsze dwa mies., 15 III 1983 wstrzymanie wykonania kary pozbawienia wolności przez Sąd Marynarki Wojennej w Gdyni; 25 V 1983 akt łaski.

Od II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1984 w Australii. 1984–1986 ślusarz w GMH-Holden w Adelaidzie, 1986–1998 operator maszyny w Textil-Actil tamże, od V 1998 w Brisbane. 1998–2013 operator maszyn w Metal-Tech w Brisbane. Od 2014 na emeryturze.

Arkadiusz Kazański