Encyklopedia Solidarności

Władysław Siła-Nowicki, ur. 22 VI 1913 w Warszawie, zm. 25 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1994 tamże. Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego, Wydz. Prawa (1935).

1936-1939 urzędnik w Departamencie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. 1 I 1938 ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy w Grudziądzu w stopniu ppor. W 1939 uczestnik kampanii wrześniowej w VI Pułku Strzelców Konnych im. Hetmana Wielkiego Koronnego Stanisława Żółkiewskiego, 19 IX 1939 ciężko ranny, następnie żołnierz Służby Zwycięstwa Polski, ZWZ, AK (ps. Stefan), działacz struktur Delegatury Rządu RP na Kraj w Warszawie, 1943-1944 dowódca drużyny Kedywu AK, w VIII 1944 uczestnik Powstania Warszawskiego. 1945-1946 wiceprezes Zarządu Wojewódzkiego Stronnictwa Pracy w Lublinie. Od 1946 w Zrzeszeniu WiN, komendant obwodu lubelskiego, od XI 1946 inspektor WiN w Lublinie. 22 III 1947 ujawnił się w Warszawie, podjął próbę ucieczki na Zachód, 16 IX 1947 aresztowany, 3 XI 1948 skazany (m.in. z mjr. Hieronimem Dekutowskim Zaporą, kpt. Stanisławem Łukasikiem Rysiem, por. Jerzym Miatkowskim Zawadą) wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowy w Warszawie na karę śmierci; dzięki interwencji spowinowaconej z rodziną Nowickich Aldony Dzierżyńskiej, siostry Feliksa Dzierżyńskiego, zamienioną na dożywocie, więziony w AŚ Warszawa-Mokotów, następnie ZK w Rawiczu, Wronkach i Strzelcach Opolskich, 1 XII 1956 zwolniony, w 1957 zrehabilitowany. Od 1959 adwokat; od 1961 członek warszawskiego KIK. W l. 60. obrońca w procesach rehabilitacyjnych żołnierzy AK i WiN oraz w procesach politycznych m.in. Niny Karsov i Janusza Szpotańskiego. W 1969 pozbawiony czasowo prawa wykonywania zawodu; na prośbę prymasa Stefana Wyszyńskiego doradca prawny Episkopatu Polski. W 1971 obrońca w procesie członków konspiracyjnej organizacji Ruch. W XII 1975 sygnatariusz Listu 59 do Sejmu PRL przeciw planowanym zmianom w Konstytucji. Od 1977 współpracownik Biura Interwencyjnego KOR, KSS KOR. W 1980 współtwórca dokumentu ''Raport Madrycki. O przestrzeganiu praw człowieka i obywatela w Polsce''.

W VIII 1980 w Stoczni Gdańskiej im. Lenina (przyjechał z Wiesławem Chrzanowskim i Stefanem Kurowskim), we IX współautor statutu „S”, członek ogólnopolskiego KOWzP przy KKP, następnie KK, ekspert KKP, następnie KK. 1981-1985 członek Naczelnej Rady Adwokackiej.

Po 13 XII 1981 w Prymasowskiej Radzie Społecznej, obrońca w procesach przywódców KPN, b. działaczy KSS KOR, działaczy podziemia: m.in. Radia „S”, MRKS; od V 1983 pełnomocnik (z adw. Maciejem Bednarkiewiczem) Barbary Sadowskiej – matki zamordowanego Grzegorza Przemyka. W 1983 zmuszony do przejścia na emeryturę po ukończeniu 70. roku życia. W II 1984 autor Listu otwartego do gen. Wojciecha Jaruzelskiego, w którym protestował przeciw bezprawiu SB, 1 III wszczęto przeciw niemu postępowanie karne pod zarzutem poniżania naczelnych organów władzy państwowej, umorzone na mocy amnestii. Od 1986 członek Rady Konsultacyjnej przy Przewodniczącym Rady Państwa W. Jaruzelskim; na forum domagał się wyjaśnienia zbrodni NKWD na polskich jeńcach w Katyniu i w innych miejscach. W V 1988 doradca Lecha Wałęsy podczas strajku w SG.

W 1989 uczestnik obrad plenarnych Okrągłego Stołu oraz zespołu ds. reform politycznych po stronie koalicyjno-rządowej; współpracownik Grupy Roboczej KK; kandydat niezależny w wyborach do Sejmu. 1989-1994 członek Samorządu Adwokackiego. W II 1989 reaktywował rozwiązane w 1950 Stronnictwo Pracy, do 1990 prezes Zarządu Tymczasowego; 1990-1992 prezes Zarządu Głównego Chrześcijańsko-Demokratycznego Stronnictwa Pracy. 1992-1994 sędzia Trybunału Stanu.

Odznaczony pośmiertnie Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski (2006).

4 IX 1959 – 1989 rozpracowywany przez Dep. III MSW w ramach SOR/KE krypt. Stefan.

Mirosława Łątkowska|Adam Borowski