Encyklopedia Solidarności

Adam Jerzy Socha, ur. 21 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1955 w Młynarach k. Elbląga. Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego, Wydz. Dziennikarstwa i Nauk Politycznych (1982).

10 XI 1980 uczestnik manifestacji w Warszawie w związku z rejestracją „S”, wykonawca (wraz z Januszem Soroką) transparentu „W razie czego odwołamy się do Sądu Ostatecznego”; VI 1981 - XI 1985 dziennikarz tygodnika „Kontakty” w Łomży, reporter specjalizujący się w problematyce społecznej, współpracownik „Sensu”, publicysta „Tygodnika Solidarność”, wysłannik „Kontaktów” na I KZD.

1984-1985 członek SD PRL. W 1985 laureat ogólnopolskiego konkursu im. Bruna dla młodych dziennikarzy. XI 1985 – 1986 redaktor „Dziennika Pojezierza” w Olsztynie, 1986-1988 „Tygodnika Kulturalnego”; w IV 1988 uczestnik strajku w Hucie im. Lenina, 1 V 1988 zatrzymany tamże przez SB, zwolniony z pracy, relację ze strajku opublikował w podziemnym piśmie „Pomost”; 1 VI 1988 – 30 IX 1989 dziennikarz dwutygodnika katolickiego archidiecezji warmińskiej „Posłańca Warmińskiego”, cenzura nie dopuściła jego tekstów do druku; w VIII 1988 uczestnik strajku w Stoczni Gdańskiej im. Lenina; w 1988 współorganizator (wraz z Jerzym Szmitem i Erwinem Krukiem), następnie przewodniczący nielegalnego stowarzyszenia Olsztyński Klub Obywatelski; XII 1988 – XII 1989 redaktor trzech ostatnich nr. olsztyńskiego pisma konserwatywno-liberalnego „Inicjatywy Warmińskie”, także autor, współpracownik podziemnego „Przeglądu Wiadomości Agencyjnych”; przesłuchiwany przez SB, szykanowany; w 1989 uczestnik nielegalnego walnego zjazdu zdelegalizowanego Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich w Warszawie.

1989-1990 redaktor nacz. pisma „Rezonans”, w 1991 założyciel, do 1991 prezes pierwszej Społecznej SP w Olsztynie, 1991-1992 redaktor naczelny „Gazety Współczesnej”, 1992-1995 ponownie prezes Społecznej SP w Olsztynie; 1993-1994 autor projektu i redaktor naczelny „Gazety Warmińskiej”, od 1 V 1994 w redakcji „Super Expressu” w Warszawie; w 1998 z-ca redaktora naczelnego „Super Expressu” w Warszawie, 1998-1999 autor ogólnopolskiej kampanii „Stop pijanym kierowcom” (nagroda Ministra Zdrowia), 1999-2000 redaktor naczelny „Kuriera Porannego” w Białymstoku, 2001-2008 z-ca redaktora naczelnego „Dziennika Łódzkiego”, publicysta miesięcznika regionalnego „Debata” w Olsztynie; w 2004 pomysłodawca, następnie realizator ogólnopolskiego programu „Szkoła bez przemocy” pod patronatem Prezydenta RP.

Autor książek: ''Jedwabne życie'' (Łomża 1990), ''Spałem z Tymińskim'' (Białystok 1991).

W IX 1984 rozpracowywany przez RUSW w Braniewie w ramach SOS krypt. Markietanka; 16 XII 1985 – 27 X 1986 przez Wydz. III WUSW w Olsztynie w ramach SOS krypt. Laureat; przez Wydz. IV WUSW w Olsztynie w ramach KE krypt. Reporter.

Piotr Kardela