Stępień Marian
Marian Stępień, ur. 20 VIII 1941 w Chotelku k. Buska-Zdroju, zm. 27 XII 2020 w Legnicy. Ukończył Technikum Żeglugi Śródlądowej we Wrocławiu (1963).
1963 asystent mechanika w Przedsiębiorstwie Państwowym Żegluga na Odrze Wrocław, 1963–1966 asystent projektanta w Pracowni Projektów Automatyki Przemysłowej w Ostrowie Wielkopolskim, 1966 konstruktor w Zakładach Elektronicznych Elwro we Wrocławiu, 1966–1967 w Zakładach Kuzienniczych i Maszyn Rolniczych Agromet w Jaworze, 1967–1983 konstruktor, kierownik Sekcji Dokumentacji Techn. w Zakładach Mechanicznych Legmet w Legnicy KGHM w Lubinie.
1979–1980 kolporter w Legnicy ulotek i niezależnych pism, m.in. „Biuletyn Informacyjny” KOR/KSS KOR „Robotnik”.
27–31 VIII 1980 współorganizator strajku w zakładzie, członek KS, nast. MKS w Legnicy. Od IX 1980 w „S”; członek Komitetu Założycielskiego, od 30 XI Zakładowej Komisji Robotniczej; w VI i 24 X 1981 delegat na I i II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. WZD Województwa Legnickiego. 1980–1981 kolporter niezależnych pism, m.in. „Solidarność”/„Solidarność Zagłębia Miedziowego”, „Na Bieżąco...”, „Solidarność Dolnośląska”. W 1981 zaangażowany w tworzenie samorządu pracowniczego, prelegent wykładów dot. akcjonariatu pracowniczego, m.in. w Lesznie, Kaliszu i we Wrocławiu.
14 XII 1981 współorganizator strajku w zakładzie, autor listu protestacyjnego do Sejmu PRL podpisanego przez ok. 200 pracowników zakładu. XII 1981 – 1983 członek podziemnej „S” w Legmecie, organizator zbiórek pieniężnych na cele związkowe. XII 1981 – 1982 współorganizator, członek Komitetu ds. Pomocy Rodzinom Internowanych przy kościołach św. Jana Chrzciciela i Świętej Trójcy w Legnicy. II – IX 1982 członek MKS w Legnicy. W 1982 drukarz podziemnych pism „Solidarność Zagłębia Miedziowego Stanu Wojny” i „Na Bieżąco… stanu wojny”; 1982–1987 z matryc przywożonych z Wrocławia „Z Dnia na Dzień... Dzień... „Dzień...”, podtytuły: VI 1982 „Informacje, komentarze, przegląd prasy z AGH”, VII-X 1982 „Informacje, komentarze”, X-XI 1982 bez podtytułu, od XII 1982 „Pismo Akademickiej Komisji Porozumiewawczej NSZZ »Solidarność«”, od III 1983 „Pismo Akademickiej Komisji Porozumiewawczej NSZZ »Solidarność« w Krakowie”. Pismo informacyjne dla środowiska uczelnianego Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, wydawane VI 1982 - 16 XII 1988. i „Solidarność Walcząca” oraz ulotek. VII 1982 – 1988 współpracownik SW we Wrocławiu. 31 VIII 1982 uczestnik manifestacji w Legnicy. 14 IX 1982 internowany, przetrzymywany w Ośrodku Odosobnienia w Nysie, 27 IX zwolniony. 1982–1989 organizator i koordynator sieci kolportażu w Legnicy i Lubinie, kolporter podziemnych pism, m.in.: „Solidarność Zagłębia Miedziowego Stanu Wojny”, „Na Bieżąco… stanu wojny”, „Zagłębie Miedziowe”, „Z Dnia na Dzień”, „Solidarność Walcząca”, „Biuletyn Informacyjny TPKZ «Solidarność» Kopalni Polkowice”. W 1983 zwolniony z pracy, 1983–1984 bez zatrudnienia. 1984–2006 referent ds. zaopatrzeniowych, st. inspektor w Zakładach Górniczych Polkowice w Polkowicach KGHM/KGHM Polska Miedź SA w Lubinie. 1984–1989 członek Podziemnej Tymczasowej KZ w ZG Polkowice, Międzyzakładowej Komisji Wykonawczej Zagłębia Miedziowego. 1985–1988 uczestnik Duszpasterstwa Ludzi Pracy Duszpasterstwa Ludzi Pracy Duszpasterstwa Ludzi Pracy, struktury kościelne, faktycznie posiadające charakter stowarzyszeń, których celem było wzmocnienie moralne i rozwój duchowy pracujących, a także pobudzenie ich do aktywności w życiu zawodowym i społecznym. Ich działalność nie zawsze była całkowicie jawna. Pierwsze DLP powstały w 1973, szczególny rozkwit tych struktur, często przy współudziale laikatu, nastąpił w okresie stanu wojennego i delegalizacji „S”, co wynikało z bieżących potrzeb – głównie pomocy internowanym działaczom związku, ale także np. potrzeby wspólnotowości czy dalszego samokształcenia po zawieszeniu działalności kursów organizowanych w ramach tzw. Uniwersytetu Latającego. Zazwyczaj opiekunami duszpasterstw byli księża diecezjalni: proboszczowie albo delegowani do tej pracy wikariusze, np. Jerzy Popiełuszko, który od I 1979 pełnił posługę jako duszpasterz średniego personelu medycznego w archidiecezji warszawskiej. Jednym z prężniej działających DLP kierował w parafii św. Maksymiliana w nowohuckich Mistrzejowicach ks. Kazimierz Jancarz, który organizował tam m.in. czwartkowe Msze za Ojczyznę. Z duszpasterstwem tym był związany ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski. Często opiekę nad DLP sprawowali także księża zakonnicy. DLP przede wszystkim pogłębiały świadomość chrześcijańską; ich członkowie poznawali katolicką naukę społeczną, papieskie encykliki, aktualności z życia gospodarczego i społecznego. W ramach DLP organizowano od 1982 Ogólnopolską Pielgrzymkę Ludzi Pracy, która w 3. sobotę i niedzielę IX każdego roku wyruszała (i wyrusza) na Jasną Górę. DLP organizowały pielgrzymki także do innych miejsc kultu religijnego. Choć wszystkie one miały charakter religijny, pozwalały zarazem pracownikom, szczególnie tym zrzeszonym w „S”, na zamanifestowanie jedności i starań w walce o wolność, godność człowieka pracy i prawa pracownicze. Przeciwko DLP protestowały niejednokrotnie władze państwowe, traktując ich działalność jako zagrożenie w sferze wpływu na środowiska robotnicze. DLP prowadziły ponadto działalność samokształceniową, budowały poczucie wspólnoty w kręgu wartości chrześcijańskich, wywierały pozytywny wpływ na życie religijne, społeczne, rodzinne, zawodowe i polityczne. przy parafii św. Jana Chrzciciela w Legnicy, organizator mszy za Ojczyznę; 1985–1987 członek PPN. 1982–1987 wielokrotnie zatrzymywany, przesłuchiwany, poddawany rewizjom.
1989–2007 członek KZ, nast. przew. Komisji Rewizyjnej. 1989–1991 członek Rady Pracowniczej ZG Polkowice i delegat Rady Pracowniczej KGHM. Od 2007 na emeryturze.
Odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności (2017).
22 VIII 1980 – 3 XI 1981 rozpracowywany przez Wydz. IIIA KW MO w Legnicy w ramach SOS krypt. Odzew; 23 IV 1982 – 16 IV 1984 przez Wydz. V KW MO/WUSW w ramach SOR krypt. Prasa II; 1 VIII 1984 – 6 III 1986 przez Wydz. V WUSW/p. V RUSW w Lubinie w ramach KE krypt. Inspirator.