Encyklopedia Solidarności

Zdzisław Sumara, ur. 2 I 1960 w Rzeszowie. Ukończył Technikum Mechaniczne w Tarnowie (1980). Absolwent Politechniki Krakowskiej, Wydz. Mechanicznego (1992).

1980–1985 ślusarz remontowy, nast. planista w Fabryce Obrabiarek Specjalizowanych Ponar Tarnów/Zakładach Mechanicznych Ponar Tarnów.

1979–1989 twórca i organizator działalności Ośrodka Dokumentacji Czynu Niepodległościowego Tarnina Tarnina „Tarnina”, pismo wydawane przez Tarnowską Tymczasową Komisję Koordynacyjną „S” Robotników i Chłopów. w Tarnowie.

Od IX 1980 w „S”, członek Komisji Wydziałowej na Wydz. Głównego Mechanika.

14–16 XII 1981 uczestnik strajku w ZM Ponar, nast. wieców w Tarnowie, m.in. 16 XII 1981 w czasie poświęcenia sztandaru zakładowej „S”. 15 XII 1981–1989 autor i drukarz ulotek kolportowanych w zakładzie, organizator akcji ulotkowych i plakatowania; założyciel, współzałożyciel, wydawca, organizator druku podziemnych pism tamże (z Leonardem Łąckim, Józefem i Krystyną Jamrozami, Zofią Bulską, Stanisławem Tadlą, Tadeuszem Baczyńskim, Kazimierzem Gackiem) – 1982: „Wolni i Solidarni” oraz pisma Tymczasowej Tarnowskiej Komisji Koordynacyjnej Robotników i Chłopów „Biuletyn Informacyjny »Tarnina«”/„Tarnina”, 1983: „Tarnina II”; organizator kolportażu, kolporter podziemnych pism, m.in.: „Z Dnia na Dzień”, „Medyk” (ze Zdzisławem Paluchem z Legnicy i Markiem Ćwikłą z Radomia/Tarnowa); założyciel biblioteki podziemnych wydawnictw (przy ul. Lelewela i Niebieskiej w Tarnowie). 1985 specjalista ds. zaopatrzenia w Kopalniach Odkrywkowych Surowców Drogowych w Krakowie z siedzibą w Rudawie, 1985–1986 technolog w Fabryce Maszyn Pralniczych Pralfa w Tarnowie, 1986–1988 wychowawca w KW OHP tamże, 1988–1990 nauczyciel w SP w Łoponiu.

Od 1990 w Zespole Szkół Licealnych i Zawodowych nr 2 w Tarnowie/Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego. 1995–1997 redaktor reaktywowanej „Tarniny”. 2002–2006 w LPR, sekretarz Oddziału w Tarnowie, radny Rady Miejskiej w Tarnowie z listy LPR. Od 2003 członek Stowarzyszenia Autorów Polskich. 2004 przew. Tarnowskiego Komitetu Referendalnego działającego na rzecz jednomandatowych okręgów wyborczych. Od 2010 w Prawicy Rzeczypospolitej, pełnomocnik w Tarnowie.

Autor m.in.: Solidarność tarnowska. Kalendarium 1978–1981; Ks. Jerzy Popiełuszko na tle wydarzeń 1981–1984; Antologia poezji zapomnianej 1981–1989, t. 1 i 2; monografii 50-lecie Zespołu Szkół Licealnych i Zawodowych nr 2 w Tarnowie; albumów poświęconych Janowi Pawłowi II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. i ks. J. Popiełuszce; współautor zbioru poezji Przechodząc.

Odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności (2017).

Sławomir Chmura