Encyklopedia Solidarności

Jacek Swałtek, ur. 7 IV 1948 w Krakowie. Ukończył II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. LO im. Jana III Sobieskiego w Krakowie (1966). 1968-1970 student Wydz. Elektrotechniki i Automatyki na Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie.

1968-1993 kolejno kierownik: Warsztatu Elektrycznego, Bazy Magazynowej, Działu Marketingu w Przedsiębiorstwie Robót Kolejowych nr 9 w Krakowie (od 1982 Zakład Budownictwa Kolejowego, od 1990 ponownie PRK nr 9). 1968-1980 członek Związku Zawodowego Kolejarzy, od 1978 w Prezydium organizacji zakładowej. W III 1968 wykonał na maszynie do pisania ulotki w obronie niezależności polskiej kultury, następnie kolportował i kleił na murach. W VIII 1968 przemycił w plecaku z Czechosłowacji gazetki, plakaty i ulotki dotyczące najazdu wojsk Układu Warszawskiego, następnie kolportował w Krakowie. VII 1980 – 1983 w KPN, organizator poligrafii (książki) dla krakowskiej struktury.

Od IX 1980 w „S”, współorganizator Tymczasowego Komitetu Założycielskiego NSZZ/Tymczasowej Komisji Zakładowej, od XI 1980 członek KZ, szef Sekcji Informacji; od XII 1980 członek Prezydium Krajowej Sekcji Budownictwa Kolejowego „S” PBK/PRK. 1980-1981 założyciel i wydawca, autor tekstów (we współpracy z Janem Paculą i Marią Lorek) zakładowego pisma „Solidarność PRK-9”; w 1981 wydawca ulotki w języku węgierskim opisującej sytuację w Polsce, przesłaną w kilku tys. egz. na Węgry. 1980-1981 kolporter pism niezależnych (m.in. „Solidarności PRK-9”, „Przeglądu Informacji”, „Gońca Małopolskiego”); założyciel i organizator biblioteki wydawnictw niezależnych w miejscu pracy i domu. Od III 1981 członek KOWzP. W 1981 założyciel i wydawca (wraz z J. Paculą, M. Lorek) „Przeglądu Informacji”.

14-18 XII 1981 współorganizator pomocy finansowej i żywnościowej dla strajkujących w HiL, następnie dla poszkodowanych w czasie pacyfikacji huty. 18 XII 1981 internowany, przetrzymywany w KW MO przy ul. Mogilskiej, od 22 XII 1981 w Ośr. Odosobnienia w Nowym Wiśniczu, od I 1982 w Załężu k. Rzeszowa; 9-14 VI 1982 uczestnik głodówki; 14 VI 1982 zwolniony z internowania. 1982-1989 organizator i szef podziemnych struktur „S” w ZBK; od XII 1982 członek Tymczasowej Komisji Wykonawczej „S” PBK/PRK, przedstawiciel krakowskiej struktury, uczestnik kwartalnych spotkań w różnych miejscach w kraju; blisko współpracował z Barbarą Pytlewską, Janem Skrzypkiem, Antonim Sindutem, Teresą Kozak, Adamem Kurowskim, Julianem Sroką, Andrzejem Kropopkiem (Szczecin), Andrzejem Osipówem (Gdańsk), Zdzisławem Nejmanem (Poznań); kolporter pism podziemnych (m.in. „Hutnika”, „Tygodnika Mazowsze”, „PWA”, „Kroniki Małopolskiej”), ulotek, kaset audio, znaczków „pocztowych” oraz na dużą skalę książek wydawnictw NOWa, Krąg, Wydawnictwa KOS, wymiana publikacji z Maciejem Machem i Wiesławem Mazurkiewiczem z Huty im. Lenina; organizator akcji ulotkowych i plakatowych; zbierał składki na działalność związkową i pomoc dla represjonowanych; uczestnik niezależnych wykładów z historii najnowszej; 1983-1984 założyciel i wydawca, autor tekstów podziemnego pisma „CD”; 1983-1990 współzałożyciel i organizator, autor tekstów (we współpracy z Witoldem Chodakiewiczem z Warszawy i Waldemarem Pietrzakiem z Poznania) „Solidarności Podziemnej PBK/PRK” (od II 1990 „Solidarność Budujących Koleje”); w 1985 organizator lokalu i zaopatrzenia dla ukrywającego się Ryszarda Majdzika. Kilkukrotnie zatrzymywany, m.in. w V 1983, IV 1987 (ukarany także grzywną przez kolegium ds. wykroczeń); 5 III 1984 aresztowany, przetrzymywany w areszcie WUSW przy ul. Mogilskiej, następnie w AŚ przy ul. Montelupich. 25 V 1984 wyrokiem Sądu Rejonowego dla Krakowa-Podgórza skazany na 1 rok więzienia w zawieszeniu na 2 lata.

1989-1993 w reaktywowanej „S”, przewodniczący KZ ZBK/PRK-9, 1990-1991 przewodniczący Krajowej Sekcji Budownictwa Kolejowego (odwołany za nieudzielenie poparcia Lechowi Wałęsie w czasie prezydenckiej kampanii wyborczej 1990). 1990-2005 członek UD/UW. 1994-2008 wiceprezes Express Sp. z o.o. w Krakowie. VI 2008 – 2011 pracownik Działu Marketingu Przedsiębiorstwa Napraw i Utrzymania Infrastruktury Kolejowej w Krakowie Sp. z o.o. Od X 2011 na emeryturze. W 2012 współzałożyciel Stowarzyszenia Sieć Solidarności w Krakowie.

Wyróżniony odznaką Zasłużony dla Transportu RP (2000), odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2009), medalem Niezłomnym w Słowie (2010).

Sławomir Chmura