Encyklopedia Solidarności

Janusz Szkutnik, ur. 22 VI 1955 w Jarosławiu. Ukończył LO w Rzeszowie (1984). Absolwent Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie, Wydz. Socjologiczno-Historyczny (1996).

1971–1972 uczeń przyzakładowej Zasadniczej Szkoły Górniczej KWK Makoszowy w Zabrzu. 1972 robotnik rolny w PGR Koczała II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. k. Koszalina. 1973–1976 uczeń nast. maszynista typograficzny w Zakładach Graficznych w Rzeszowie, 1979–1981 prace dorywcze.

Od III 1979 kolporter niezależnego pisma „Robotnik”, obserwator rozpraw sądowych ws. przedterminowych zwolnień skazanych w procesach radomskich, współpracownik KSS KOR. Od jesieni 1979 współpracownik Komitetu Samoobrony Chłopskiej Ziemi Rzeszowskiej w Łowisku, w I i II 1980 obserwator na procesach Jana Kozłowskiego z ramienia komitetu.

Od VIII 1980 wydawca i współredaktor niezależnego pisma „Wieś Rzeszowska”. W X 1980 współzałożyciel pierwszych kół Solidarności Wiejskiej w woj. rzeszowskim oraz Komitetu NSZZ Rolników Solidarność Wiejska w Rzeszowie. 1980–1981 współorganizator strajków chłopskich w Ustrzykach Dolnych i Rzeszowie. W II 1981 współautor planu powołania Wszechnicy Związkowej przy MKZ w Rzeszowie. Od III 1981 pracownik Wojewódzkiego Komitetu Założycielskiego „S” Rolników Solidarność Wiejska/„S” RI. Członek KOWzP w Rzeszowie i Społecznego Komitetu Funduszu Oświaty Narodowej.

13 XII 1981 internowany, przetrzymywany w Ośrodku Odosobnienia w Załężu k. Rzeszowa (uczestnik głodówek), 24 IX 1982 zwolniony. 1982–1990 prace dorywcze. Od I 1983 współorganizator i członek SW Oddział w Rzeszowie, OKOR, szef Rzeszowskiego Komitetu Oporu Rolników. W I 1983 członek Rady Politycznej i Wykonawczej SW Oddział Rzeszów. W III 1983 wydawca i redaktor podziemnego pisma „Informator Rzeszowski”; współzałożyciel, wydawca i drukarz Porozumienia Prasowego „Solidarność Zwycięży” Oddział Rzeszów (pismo OKOR i SW). 28 IV 1983 aresztowany, 5 IX 1983 zwolniony na mocy amnestii. 31 VIII – XI 1984 redaktor podziemnego Radia Wolna Polska. W XII 1984 współzałożyciel i redaktor podziemnego pisma SW Oddział Rzeszów „Galicja”. W 1985 wydawca i redaktor podziemnego pisma RKOR „Wieś Polska”. W VIII 1985 skazany przez Sąd Rejonowy w Rzeszowie na 1 rok i 8 mies. pozbawienia wolności, we IX 1986 zwolniony na mocy amnestii. Od XI 1986 członek kierownictwa OKOR, Konwentu Seniorów Niezależnego Ruchu Ludowego i Tymczasowej Krajowej Rady „S” RI w Warszawie. W 1988 współtwórca Niezależnego Ruchu Ludowego „S”.

1989 przew. Komisji Programowej Niezależnego Ruchu Ludowego i PSL. Członek Tymczasowego Zarządu Wojewódzkiego PSL „S” w Rzeszowie, 1990–1991 w Partii Wolności, 1995–1996 w PChD, 1996–2002 w Porozumieniu Polskich Chrześcijańskich Demokratów, od 2002 w Stronnictwie Ludowym Ojcowizna. 1991–1996 renowator w Muzeum Etnograficznym w Rzeszowie, od 1996 właściciel antykwariatu tamże. 2005–2007 członek w Rzeszowie grupy Ujawnić Prawdę.

Współautor książki Dwadzieścia lat Solidarności – Kalendarium rzeszowskie (2000), wydawca regionaliów, autor publikacji z historii najnowszej, organizator konferencji i spotkań, współorganizator konferencji rocznicowych porozumień rzeszowsko-ustrzyckich.

Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2007).

1980–1985 rozpracowywany przez Wydz. IIIA KW MO/Wydz. V WUSW w Rzeszowie w ramach SO krypt. Solidarność Wiejska; 1983–1985 przez Wydz. V WUSW w ramach SOR krypt. Robotnik; 1986–1989 w ramach SO krypt. Relikt; 1987 – 3 III 1989 przez Wydz. VI WUSW w ramach SOR krypt. Kora; 9 III 1989 – 25 X 1989 w ramach KE krypt. Sęk.

Michał Stręk