Encyklopedia Solidarności

Maciej Szumowski, ur. 18 IV 1939 w Warszawie, zm. 1 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 2004 w Krakowie. Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, Wydz. Polonistyki (1977).

1964–1982 członek PZPR.

1963–1965 redaktor nacz. „Kuriera Akademickiego”, 1965–1967 z-ca redaktora nacz. „Kroniki Beskidzkiej”, 1967 współtwórca (m.in. ze Stefanem Maciejewskim i Janem Pieszczachowiczem) i redaktor pisma „Student”, 1967–1980 reporter Oddziału TVP w Krakowie, 1967–1980 felietonista „Gazety Krakowskiej”/„Gazety Południowej”; 1975–1981 współtwórca i członek Rady Klubu Twórców i Działaczy Kultury Kuźnica tamże.

1980–1981 redaktor nacz. „Gazety Południowej”/„Gazety Krakowskiej”, członek SDP, 29–31 X 1980 delegat na Nadzwyczajny Zjazd SDP, przew. Prezydium Zjazdu, członek Rady SDP, członek Zarządu SDP, 1981–1992 uczestnik prac zespołu ds. prawa prasowego Centrum Obywatelskich Inicjatyw Ustawodawczych Solidarności w Krakowie.

14 XII 1981 podał się do dymisji z funkcji redaktora nacz. „Gazety Krakowskiej”. 1982–1983 członek redakcji pisma „Zdanie”, III 1982 podpisał list SDP do Sejmu PRL przeciwko rozwiązaniu Stowarzyszenia, 1983–1984 stróż nocny i palacz w kotłowni stolarni Acarii w Pychowicach, 1982–1988 autor tekstów w podziemnym piśmie „Hutnik” oraz 1983–1986 w biuletynie „Solidarność Podgórza, Łęgu, Skawiny, Wieliczki”, 1982–1988 pomysłodawca i współtwórca, redaktor nacz., reporter i reżyser podziemnej Niezależnej Telewizji Mistrzejowice przy parafii św. Maksymiliana Marii Kolbego w Krakowie-Mistrzejowicach; współpracownik ks. Kazimierza Jancarza, autor serii wywiadów Rozmowy niekontrolowane Macieja Szumowskiego z udziałem znanych działaczy opozycji (m.in. z Lechem Wałęsą, Bogdanem Borusewiczem, Andrzejem Gwiazdą, Leszkiem Moczulskim, Marianem Jurczykiem i Jackiem Fedorowiczem). 1984 sygnatariusz oświadczenia małopolskiej „S” do Sejmu PRL i Episkopatu Polski ws. zabójstwa ks. Jerzego Popiełuszki. 1987–1990 deklaracji założycielskiej i uczestnik klubu dyskusyjnego pisma „Arka”.

Od 10 IV 1989 szef zespołu informacyjnego i promocyjno-medialnego Małopolskiego KO, 7 V 1989–14 VI 1989 członek redakcji „Głosu Wyborczego »Solidarności«”. 1989–1990 „Tygodnika Małopolska”, 28 III 1990 współzałożyciel „Czasu Krakowskiego”, redaktor i felietonista. 1990–1991 redaktor nacz., felietonista w „Gazecie Krakowskiej”. 1990–1992 członek Komisji Likwidacyjnej RSW Prasa-Książka-Ruch. Od 1993 niezależny producent filmowy i właściciel firmy Shot-Szumowski S.C. w Krakowie.

Autor ponad 100 filmów dokumentalnych oraz reportaży telewizyjnych, m.in. Polska zza siódmej miedzy (1971), Dokument dla syna (1976), Wiosna Solidarności (1988), Ksiądz Kazimierz Jancarz (1993).

Laureat Nagrody Polcul Foundation (1985). Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2001).

2 II 1984–29 I 1990 rozpracowywany przez Wydz. III WUSW w Krakowie w ramach SOR krypt. Porozumienie.

Monika Litwińska