Śmigiel Stanisław
Stanisław Śmigiel, ur. 24 XI 1953 w Lipnie. Absolwent Politechniki Gdańskiej, Wydz. Elektroniki (1978).
1978-1986 pracownik Toruńskiej Przędzalni Czesankowej Merinotex. Podczas studiów działacz SKS w Gdańsku; od 1977 współpracownik KOR, następnie KSS KOR i niezależnego pisma „Robotnik”, WZZ Wybrzeża i niezależnego pisma „Robotnik Wybrzeża”; 22 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1978 zatrzymany w Sopocie podczas seminarium historycznego TKN, następnie po 48 godz. za „chuligaństwo” skazany w trybie przyśpieszonym przez kolegium ds. wykroczeń na 7 dni aresztu. Od jesieni 1978 w Toruniu, tam współtwórca aktywnego środowiska opozycyjnego, powiązanego głównie z KSS KOR; kolporter wydawnictw niezależnych na dużą skalę. Od lata 1979 współzałożyciel Klubu Samoobrony Społecznej Regionu Wielkopolsko-Kujawskiego. W XI 1979 sygnatariusz Karty Praw Robotniczych; kilkadziesiąt razy zatrzymywany na 48 godz., przesłuchiwany, poddawany rewizjom. W VII 1980 w czasie strajków w Lublinie kilkakrotnie zatrzymany na 48 godz., m.in. w AŚ w Golubiu-Dobrzyniu, tam 25 VII 1980 pobity m.in. przez Mieczysława Kapitonowicza i Daniela Janczewskiego, następnie zwolniony; 20 VIII 1980 zatrzymany, przetrzymywany w AŚ w Golubiu-Dobrzyniu, Wąbrzeźnie i Toruniu, 30 VIII 1980 aresztowany, zwolniony 1 IX 1980 na mocy Porozumień Sierpniowych.
Od IX 1980 w „S”; członek Komitetu Założycielskiego, następnie KZ w Merinoteksie; w 1981 współtwórca (z Wiesławem Janowskim i Józefem Domianem) Toruńskiej Oficyny Niezależnych (zasłynęła edycją 3 tomów ''Archipelagu Gułag'' Aleksandra Sołżenicyna), współorganizator toruńskiego KOWzP; w XI 1981 sygnatariusz Deklaracji ideowej Klubów Rzeczypospolitej Samorządnej Wolność-Sprawiedliwość-Niepodległość.
13 XII 1981 internowany w Ośr. Odosobnienia w Potulicach (pomysłodawca pisma internowanych „Potulicka Agencja Prasowa «PAP»”) i w Strzebielinku, 21 VII 1982 zwolniony; w 1983 współtwórca i kierownik podziemnego wydawnictwa Kwadrat (wydało co najmniej 16 książek, regularnie drukowało pisma podziemne dla kilku organizacji i środowisk podziemnych w Toruniu). Gł. organizator emisji kilku audycji na fonii programu tv (konstruktorem aparatury nadawczej był Janusz Umiński); w 4 XI 1984 aresztowany, 21 XII 1984 skazany wyrokiem Sądu Rejonowego w Toruniu na 1,5 roku więzienia w zawieszeniu na 3 lata oraz karę grzywny. Na pocz. 1986 inicjator Klubu Myśli Politycznej; twórca podziemnego pisma „Inicjatywy” (później „Przegląd Pomorski”). 1986-1988 członek tajnej RKW „S” Toruń, 1988-1989 toruńskiej jawnej RKK.
W 1989 członek KO, szef sztabu wyborczego KO „S” w wyborach do Parlamentu na woj. toruńskie i włocławskie. W 1990 członek Komisji Weryfikacyjnej dla funkcjonariuszy SB. 1990-2005 w ROAD, UD, UW, szef woj. sztabów wyborczych Tadeusza Mazowieckiego i Jacka Kuronia w wyborach prezydenckich 1990 i 1995. 1999-2002 pełnomocnik ds. informacji niejawnych w Kujawsko-Pomorskim Urzędzie Wojewódzkim w Bydgoszczy, 2002-2003 pełnomocnik ds. informacji niejawnych w Urzędzie Miejskim w Toruniu. W 2003 współorganizator Społecznego Komitetu Upamiętniającego Wydarzenia 1 i 3 V 1982 w Toruniu. W 2005 współorganizator i wykładowca studiów podyplomowych z dziedziny bezpieczeństwa w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Od 2007 dyr. Biura Polityki Bezpieczeństwa TVP w Warszawie.
Wyróżniony odznaką Zasłużony Działacz Kultury (1999); odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (2000), Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2007), Medalem Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego Unitas Durat Palatinatus Cuiaviano-Pomeraniensis (2009).
5 I 1980 – 25 VIII 1989 rozpracowywany przez Wydz. II/V KW MO/ WUSW w Toruniu w ramach SOR krypt. Klepsydra.