Encyklopedia Solidarności

Marian Leszek Tercki, ur. 13 XII 1958 w Wałbrzychu. Ukończył SP nr 11 tamże (1973).

1977–1980 współpracownik KOR/KSS KOR, kolporter niezależnego pisma „Robotnik”.

1980–1984 malarz, spawacz, robotnik drogowy w Wałbrzyskim Przedsiębiorstwie Budowlanym.

30–31 VIII 1980 współorganizator strajku w zakładzie.

14 XII 1981 współorganizator strajku tamże. XII 1981 – 1989 członek podziemnej grupy w Wałbrzychu, skupionej wokół Ryszarda Mocka. XII 1981 – 1986 członek Komitetu Pomocy Internowanym/Komitetu Pomocy Więzionym i ich Rodzinom w Wałbrzychu. 1982–1989 właściciel i zarządzający jedną z większych podziemnych drukarni w Wałbrzychu, druk m.in.: od 1982 „Informatora Górniczego”, od 1983 „Informatora Wałbrzyskiego” i „Niezależnego Słowa”. 1982–1989 kolporter w woj. wałbrzyskim podziemnych pism, m.in.: „Tygodnik Mazowsze”, „Z Dnia na Dzień”, „Solidarność Walcząca”, „Biuletyn Dolnośląski”, „Niezależne Słowo”, książek Instytutu Literackiego w Paryżu i NOW-ej, ulotek, znaczków poczt podziemnych i in. 9 XI 1982 aresztowany, osadzony w AŚ w Świdnicy, 23 XII 1982 zwolniony, 27 VI 1983 skazany przez Sąd Rejonowy w Wałbrzychu z siedzibą w Świdnicy na 10 mies. pozbawienia wolności w zawieszeniu, 17 VIII 1983 Sąd Wojewódzki w Wałbrzychu na mocy amnestii darował karę. 1984–1985 pracownik budowlany w Firmie Malarsko-Budowlanej w Wałbrzychu. 1984–1988 uczestnik Duszpasterstwa Ludzi Pracy Duszpasterstwa Ludzi Pracy Duszpasterstwa Ludzi Pracy, struktury kościelne, faktycznie posiadające charakter stowarzyszeń, których celem było wzmocnienie moralne i rozwój duchowy pracujących, a także pobudzenie ich do aktywności w życiu zawodowym i społecznym. Ich działalność nie zawsze była całkowicie jawna. Pierwsze DLP powstały w 1973, szczególny rozkwit tych struktur, często przy współudziale laikatu, nastąpił w okresie stanu wojennego i delegalizacji „S”, co wynikało z bieżących potrzeb – głównie pomocy internowanym działaczom związku, ale także np. potrzeby wspólnotowości czy dalszego samokształcenia po zawieszeniu działalności kursów organizowanych w ramach tzw. Uniwersytetu Latającego. Zazwyczaj opiekunami duszpasterstw byli księża diecezjalni: proboszczowie albo delegowani do tej pracy wikariusze, np. Jerzy Popiełuszko, który od I 1979 pełnił posługę jako duszpasterz średniego personelu medycznego w archidiecezji warszawskiej. Jednym z prężniej działających DLP kierował w parafii św. Maksymiliana w nowohuckich Mistrzejowicach ks. Kazimierz Jancarz, który organizował tam m.in. czwartkowe Msze za Ojczyznę. Z duszpasterstwem tym był związany ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski. Często opiekę nad DLP sprawowali także księża zakonnicy. DLP przede wszystkim pogłębiały świadomość chrześcijańską; ich członkowie poznawali katolicką naukę społeczną, papieskie encykliki, aktualności z życia gospodarczego i społecznego. W ramach DLP organizowano od 1982 Ogólnopolską Pielgrzymkę Ludzi Pracy, która w 3. sobotę i niedzielę IX każdego roku wyruszała (i wyrusza) na Jasną Górę. DLP organizowały pielgrzymki także do innych miejsc kultu religijnego. Choć wszystkie one miały charakter religijny, pozwalały zarazem pracownikom, szczególnie tym zrzeszonym w „S”, na zamanifestowanie jedności i starań w walce o wolność, godność człowieka pracy i prawa pracownicze. Przeciwko DLP protestowały niejednokrotnie władze państwowe, traktując ich działalność jako zagrożenie w sferze wpływu na środowiska robotnicze. DLP prowadziły ponadto działalność samokształceniową, budowały poczucie wspólnoty w kręgu wartości chrześcijańskich, wywierały pozytywny wpływ na życie religijne, społeczne, rodzinne, zawodowe i polityczne. przy parafii św. Józefa Robotnika tamże, 1988–1989 przy parafii św. Jerzego tamże. 31 VIII 1985 zatrzymany, 2 IX ponownie aresztowany, osadzony w AŚ w Świdnicy, 23 XII skazany przez Sąd Rejonowy w Wałbrzychu z siedzibą w Świdnicy na 1 rok pozbawienia wolności, 11 VIII 1986 zwolniony. 1986–1991 pracownik budowlany w Zakładzie Remontowo-Budowlanym Służby Zdrowia w Wałbrzychu. 1986–1989 członek TKZ Służby Zdrowia tamże.

III – VI 1989 członek KO przy Mieczysławie Tarnowskim/KO w Wałbrzychu. Od 1991 na rencie.

19 VIII 1982 – 2 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1987 rozpracowywany przez Wydz. V KW MO/WUSW w Wałbrzychu w ramach SOS/SOR krypt. Kuter; 9 XI 1982 – 2 III 1983 przez Wydz. V KW MO w ramach SOR krypt. Informator; 26 VII 1983 – 17 VIII 1984 przez Wydz. V KW MO/WUSW w ramach KE/SOR krypt. Betoniarz; 29 IX 1986 – 23 III 1987 przez Wydz. V WUSW w ramach KE krypt. Kulas.

Agnieszka Klarman