Encyklopedia Solidarności

Stanisław Terefinko, ur. 7 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1939 w Komańczy k. Sanoka. Ukończył Technikum Mechaniczne w Sanoku (1971).

Do 1981 pracownik Sanockiej Fabryki Autobusów Autosan, 1982-1989 Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej w Sanoku.

Od IX 1980 w „S”, uczestnik tworzenia w Krośnie Komitetów Organizacyjnych (członek delegacji Autosanu), przewodniczący Tymczasowego Komitetu Założycielskiego, od XII 1980 członek Prezydium KZ SFA Autosan, w VI 1981 delegat na I WZD Regionu Podkarpacie, członek ZR, IX/X 1981 delegat na I KZD, współtworzył struktury branżowe na szczeblu regionalnym i krajowym. 19-23 XI 1981 delegat KK na Światowy Kongres Pracowników Przemysłu Motoryzacyjnego w Paryżu.

14 XII 1981 lider strajku w Autosanie. 15 XII 1981 zwolniony dyscyplinarnie z pracy. Od I 1982 organizator (z Henrykiem Kozikiem) pomocy materialnej dla zwolnionych z pracy i aresztowanych w Sanoku. Od VI 1983 kolporter wydawnictw podziemnych we współpracy z TKW i RKW w Krośnie. Od X 1983 współpracownik Solidarności Walczącej we Wrocławiu (kolporter za pośrednictwem Antoniego Lenkiewicza i Leszka Wierzejskiego). W III 1984 aresztowany po rewizji w mieszkaniu pod zarzutem rozpowszechniania nielegalnych wydawnictw; w areszcie do V 1984. Po wyjściu nadal działacz podziemia, współinicjator wmurowania w ścianę kościoła Przemienienia Pańskiego w Sanoku 26 V 1985 tablicy upamiętniającej Józefa Piłsudskiego, 5 VII 1986 tablicy dla upamiętnienia 2. Pułk Strzelców Podhalańskich i żołnierzy sanockiego obwodu ZWZ-AK. Organizator pomocy materialnej dla represjonowanych działaczy i sympatyków „S”. W 1988 członek delegacji „S” z Sanoka wspierającej strajkujących hutników w Stalowej Woli.

Od IV 1989 przewodniczący KZ „S” w OSM, od 1989 pracownik SFA Autosan (od 1991 Autosan SA), 1991-1995 przewodniczący KZ w Autosan SA, I 1991 – VII 1992 członek Rady Nadzorczej Autosan SA (przedstawiciel załogi), od 1993 na emeryturze; przewodniczący Koła Emerytów w Autosan SA.

Odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności (2011).

13 VI 1985 – 23 I 1990 rozpracowywany przez RUSW w Sanoku w ramach SO krypt. Kozeina.

Michał Stręk