Tondos Barbara
Barbara Tondos, ur. 23 XI 1936 w Zakopanem, zm. 15 IX 2012 w Lublinie. Absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, kierunek historia sztuki (1956), doktorat (1997).
1956–1960 pracownik merytoryczny Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Rzeszowie, 1960–1965 pracownik muzeum w Łańcucie, organizatorka, kierownik Wojewódzkiej Składnicy Zabytków Ruchomych (późn. Dział Sztuki Cerkiewnej) i pracowni konserwatorskiej, 1969–1990 pracownik merytoryczny w Biurze Dokumentacji Zabytków w Rzeszowie, 1974–1976 organizatorka skansenu ratowniczego dla budownictwa (Maniów) w Łopusznej, 1976–1977 nauczycielka w Liceum Sztuk Plastycznych w Zakopanem.
Od 16 XII 1981 kolporterka podziemnych pism z Warszawy, nast. książek i pism z Krakowa, m.in. „Tygodnik Mazowsze”, „Biuletyn Małopolski”. W 1982 wydawca podziemnego pisma „Kos Przedrzeźniacz”, prowadziła bibliotekę wydawnictw podziemnych. Od 1983 organizatorka niezależnych wykładów (m.in. Wojciech Ziembiński, Wojciech Giełżyński, Stefan Bratkowski, Ryszard Bugaj, Tomasz Burek, zw. z Pomarańczową Alternatywą Zenon Zegarski z Wrocławia, Wojciech Niedziałek). Od 1985 uczestniczka akcji ulotkowych, organizatorka papieru dla podziemnych wydawnictw w Krakowie. Członek tzw. Grupy Rzeszowskiej, powstałej w 1986, podejmującej akcje propagandowe i happeningowe. W VI 1988 po rewizji w mieszkaniu i zarekwirowaniu ponad 400 egz. podziemnych wydawnictw ukarana grzywną przez kolegium ds. wykroczeń. Od 1988 współorganizatorka Ruchu WiP w Rzeszowie; od I 1989 m.in. działaczka na rzecz ekologii.
1986–2007 nauczycielka w Liceum Sztuk Plastycznych w Rzeszowie, wykładowca w Studium Nauczycielskim tamże, w Instytucie Sztuki Uniwersytetu Rzeszowskiego oraz na kursach podyplomowych dla nauczycieli. Od 1995 prowadziła Pracownię Historii Sztuki i Dawnej Architektury.
Autorka książek, m.in. Piękno w drewnie zamknięte, Styl Zakopiański i zakopiańszczyzna, artykułów w „Biuletynie Historii Sztuki”, „Kwartalniku Architektury i Urbanistyki”, „Ochronie Zabytków”, „Wierchach”, „Tygodniku Podhalańskim”, „Profilach”, dziennikach oraz publikacji w wydawnictwach zbiorowych, m.in. w Encyklopedii Rzeszowa (2004).
11 IV 1988 – 5 VII 1989 rozpracowywana przez Wydz. III WUSW w Rzeszowie w ramach SOR krypt. Meduza; 1 IX 1989 – 25 V 1990 przez Wydz. III/WOKPP w ramach SOR krypt. Pacyfiści.