Encyklopedia Solidarności

https://encysol.pl/es/encyklopedia/biogramy/19249,Tyszkiewicz-Henryk.html
23.04.2024, 08:53

Tyszkiewicz Henryk

Henryk Tyszkiewicz, ur. 26 III 1944 w Osinach k. Kępna. Ukończył Technikum Kolejowe w Ostrowie Wlkp. (1963).

1964-1965 pracownik PKP Stacja Kępno, 1965-1966 kasjer towarowy na Stacji Wieluń, 1967-1999 kasjer biletowy i towarowy na Stacji Kępno Zachodnie. Od 1977 kolporter prasy niezależnej (we współpracy ze środowiskiem lubelskim: Jadwigą Kozicką i Zbigniewem Kozickim, od których otrzymywał wydawnictwa niezależne), m.in. „Spotkań” oraz książek: ''Polski kształt dialogu'' Józefa Tischnera i ''Wspomnienia z Kazachstanu'' Władysława Bukowińskiego.

Od IX 1980 w „S”, sekretarz Komitetu Założycielskiego przy Stacji Kępno Zach., od XI 1980 członek KZ, szef sekcji kultury; autor m.in. w piśmie Międzyokręgowej Komisji Porozumiewawczej Kolejarzy we Wrocławiu „Semafor”.

Po 13 XII 1981 współpracownik nieformalnej tajnej struktury „S” w zakładzie pracy oraz Solidarności Walczącej w Kępnie, kolporter pism podziemnych, m.in. „Arki”, „Zapisu”, „Aneksu”, „Czasu Kultury”, „Robotnika”, „Solidarności Walczącej”, „Głosu”, „Czasu” i „Tygodnika Mazowsze” oraz książek (1982-1989 odbiór od Czesława Gudry i Józefa Handrysika z SW, 1983-1985 od Zygmunta Guły, 1985-1989 od Piotra Grabarza, związanych z KUL), prowadził na stacji punkt kolportażu dla kolejarzy. W 1982 3-krotnie przesłuchiwany w KM MO w Kępnie. 1985-1989 współorganizator (wraz z ks.ks. Wojciechem Pachciarzem, Waldemarem Kasprzakiem i Januszem Gierą) Młodzieżowej Grupy Piątkowej, autor prelekcji, kolporter wydawnictw podziemnych wśród uczestników Grupy.

Od II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1989 sekretarz Tymczasowej Komisji Zakładowej „S” Węzła PKP Kępno. 1989-1990 sekretarz KO „S” w Kępnie. 1994-1998 radny Miasta i Gminy Kępno z listy Kępińskiej Inicjatywy Samorządowej, 1998-2006 radny Powiatu Kępińskiego z listy Wspólnoty Samorządowej, 2002-2006 wiceprzewodniczący Rady Powiatu. 2003-2006 sekretarz PO w pow. kępińskim. Od 1992 członek Towarzystwa Miłośników Ziemi Kępińskiej, od 2007 prezes Zarządu.

Autor publikacji krajoznawczych oraz historycznych nt. regionu, współautor monografii ''Kępno w l. 1945-1956'' (2008).

Wyróżniony odznaką honorową Za Zasługi dla Województwa Wielkopolskiego (2005).

Do 6 XII 1984 rozpracowywany przez p. V RUSW w Kępnie w ramach KE krypt. Klon.

 

Grażyna Schlender

Opcje strony