Encyklopedia Solidarności

Robert Tyszkiewicz, ur. 7 VI 1963 w Białymstoku. Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego Filii w Białymstoku, kierunek filologia polska (absolutorium, 1989).

W 1980 jako uczeń II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. LO w Białymstoku założyciel Samorządnego Zrzeszenia Uczniowskiego tamże, 1980/1981 organizator strajku szkolnego (jednodniowego), jego powodem była bardzo niska temperatura w budynku szkoły, w trakcie protestu dyrekcja uruchomiła ogrzewanie i strajk się zakończył relegowany ze szkoły. Maturę zdał wieczorowo.

I 1982 – XII 1985 współzałożyciel (z Janem Budelem, Arturem Janem Szczęsnym i Mirosławem Małyszko), przewodniczący Młodzieżowego Komitetu Obrony Społecznej (MłoKOS) tamże, organizator Kół Oświaty Niezależnej w szkołach białostockich. 1982-1989 założyciel, organizator druku, wydawca, redaktor podziemnego pisma „Nasz Głos” (nakł. 1 tys., redakcja: R. Tyszkiewicz, J. Budel, M. Małyszko, A.J. Szczęsny, druk: Tadeusz Dzienis, później Krzysztof Wasilewski), od 1983 współpracownik podziemnej Tymczasowej Komisji Regionalnej „S” Białystok; kolporter podziemnych wydawnictw, m.in. „Tygodnika Mazowsze”, publikacji wydawnictw: Przedświt, NOWa, Myśl, później „Biuletynu Informacyjnego” wydawanego przez TKR. 12 IV 1983 aresztowany, przetrzymywany 1 mies. w areszcie KW MO w Białymstoku przy ul. Sienkiewicza, następnie w AŚ w Białymstoku przy ul. Kopernika, konsekwentnie odmawiał składania zeznań, podjął 1-tyg. głodówkę protestacyjną, w VII 1983 zwolniony na mocy amnestii. W III 1984 ponownie aresztowany, przetrzymywany w areszcie KW MO, podjął 1-tyg. głodówkę, po 2 tyg. zwolniony ze względu na stan zdrowia, w VII 1984 śledztwo umorzono na mocy amnestii. W 1986 współzałożyciel i przewodniczący Ruchu Solidarności Młodych (w Zarządzie także: Sławomir Zgrzywa, A.J. Szczęsny, Krzysztof Paliński i Krzysztof Obidziński – studenci Filii UW w Białymstoku; RSM zakładał wejście i działalność w środowisku studenckim bez tworzenia struktur NZS). W 1986 prezes Koła Naukowego Polonistów w białostockiej Filii UW, założyciel Sekcji Twórczości Własnej, która w II 1986 rozpoczęła wydawanie pisma literackiego „Kartki” (autor tytułu) wydawanego oficjalnie w nakł. 30 egz., dzięki czemu nie podlegało cenzurze („Kartki” do dziś ukazują się w Białymstoku, w nieco zmienionej formule). Redaktor (z Danutą Korolczuk, obecnie Zawadzką, oraz Piotrem Szerszunowiczem) legalnie wydawanych „Prac Koła Polonistów”, później jednodniówki „Materiały Koła Polonistów” (z D. Korolczuk, Ewą Stankiewicz i P. Szerszunowiczem). 1988-1989 członek i rzecznik prasowy jawnej RKW Białystok, od 15 IV 1989 członek KO „S” Ziemi Białostockiej.

Od 1989 w ogólnopolskiej Radzie Niezależnego Ruchu Młodych. 1989-1990 delegat na WZD Regionu Białystok, członek Prezydium ZR, w 1990 delegat na II KZD. 1990-1992 z-ca redaktora naczelnego pisma białostockiej „S” „Tygodnik Białostocki”, redaktor naczelny pisma „Plus” poświęconego tematyce wschodniej. 1992-2007 założyciel i prezes prywatnego wydawnictwa Publikator w Białymstoku. Od 2001 w PO, 2003-2006 przewodniczący Zarządu Miejskiego PO w Białymstoku. Od 2005 poseł RP z listy PO, w Komisji Kultury i Środków Przekazu, Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych oraz Komisji Spraw Zagranicznych, od 2007 wiceprzewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych, przewodniczący Zespołu Parlamentarnego ds. Białorusi: w V 2010 poseł sprawozdawca ustawy o małym ruchu granicznym między Polską a Białorusią (uchwalona w ciągu 2 dni). 2006 – 22 V 2010 przewodniczący podlaskich struktur PO, od II 2010 koordynator Krajowego Sekretariatu PO ds. Rozwoju Obszarów Wiejskich. W VIII 2005 inicjator, współtwórca fundacji Fundusz Białystok Ojcu Świętemu (kierowanej przez ks. Andrzeja Kołpaka), obecnie członek Zarządu fundacji.

1982-1983 rozpracowywany przez Wydz. III KW MO w Białymstoku w ramach SOR krypt. Desperaci; 1984-1989 przez p. III RUSW w Białymstoku w ramach KE krypt. Sanitariusz.

Mirosława Łątkowska|Adam Borowski