Upirów Anna
Anna Upirów, ur. 8 IV 1922 w Wilnie, zm. 8 III 2011 w Jeleniej Górze. Ukończyła Gimnazjum Handlowe w Wilnie (1941). 1940-1944 uczestniczka tajnych kompletów w zakresie wyższych studiów ekonomicznych.
W 1958 przesiedlona do Polski. 1958-1961 kierownik w Jeleniogórskim Przedsiębiorstwie Budownictwa Mieszkaniowego, 1961-1963 główna księgowa w Zarządzie Okręgu Funduszu Wczasów Pracowniczych w Karpaczu, 1963-1972 kierownik w Zakładzie Sprzętu Lotnictwa Sportowego w Jeżowie Sudeckim, 1972-1974 księgowa, następnie kierownik w Dolnośląskich Zakładach Porcelany Elektrotechnicznej Porel (później Polam) w Mysłakowicach. 6 III 1974 zwolniona dyscyplinarnie z pracy bez możliwości zatrudnienia z powodu napisania wiersza ''Do kobiet'' o wymowie antysocjalistycznej, piętnującego ciężkie warunki pracy, następnie bezrobotna (z powodu tzw. wilczego biletu).
Od IX 1980 w „S” jako wolontariuszka, 1980-1981 zajmowała się sprawami kultury, wspierała swoimi wierszami akcje protestacyjne i strajkowe, prowadziła niezależny Klub Poezji; I/II 1981 podczas strajku w jeleniogórskim klubie Gencjana Gencjana „Gencjana”, podtytuły: „Pismo Solidarności Walczącej”, „Pismo Organizacji Solidarność Walcząca Jelenia Góra”, „Pismo Organizacji Solidarność Walcząca Oddział Jelenia Góra”, I–X 1985 wydawane przez Oddział SW w Jeleniej Górze i Agencję Informacyjną Solidarności Walczącej we Wrocławiu (n-ry 1–5). jej wiersze opublikowano w „Strajkowym Arkuszu Poetyckim”. W 1981 jej zwolnienie z pracy uznano za niesłuszne i przyznano najniższą emeryturę.
W stanie wojennym 2-krotnie zatrzymana (13 XII 1981 i 1 V 1982). Sygnatariuszka jeleniogórskiego Listu otwartego do Sejmu PRL z 23 IV 1982 (tzw. List 44), w którym zaprotestowano przeciwko internowaniu działaczy „S” oraz wezwano władze do zmiany polityki i podjęcia rozmów z opozycją. W 1982 współorganizatorka podziemnych Komisji Koordynacyjnej „S” Jelenia Góra i Tymczasowego Kierownictwa RKS „S” Jelenia Góra, łączniczka jeleniogórskich działaczy podziemia z RKS „S” Dolny Śląsk; propagatorka tworzenia KOS-ów; organizatorka pomocy dla ukrywających się Juliusza Cezarego Bagińskiego i Marka Łuczyckiego, zbiórek żywności i pieniędzy dla internowanych oraz rodzin osób represjonowanych. 1982-1989 współorganizatorka Mszy za Ojczyznę w jeleniogórskich kościołach św. Erazma i Św. Pankracego i Podwyższenia Krzyża Świętego, kolporterka ulotek, wydawnictw i prasy podziemnej (m.in. „Odroczenie”, „Z Dnia na Dzień”, „Solidarność Walcząca”, „Gencjana”) oraz własnych wierszy (przy tzw. kwietnych krzyżach, w kościołach, na ulicach, w kolejkach do sklepów i zakładach pracy); uczestniczka manifestacji przy krzyżach kwietnych przy kościołach Podwyższenia Krzyża Świętego i św. Erazma i św. Pankracego; 1983-1989 działaczka Duszpasterstwa Ludzi Pracy przy kościele Podwyższenia Krzyża Świętego w Jeleniej Górze i Oddziału Jeleniogórskiego KIK oraz współpracowniczka Oddziału Solidarności Walczącej w Jeleniej Górze. W 1984 Jacek Jakubiec, Ryszard Ireneusz Kulesza i Jan Ziółkowski wydali nielegalnie tomik jej poezji pt. Wiersze. Wielokrotne rewizje w jej mieszkaniu wiązały się z konfiskatą wydawnictw podziemnych oraz jej własnej twórczości. W 1987 założyła i do 2007 prowadziła Prywatny Młodzieżowy Teatr Poezji (spektakle poetyckie, patriotyczne, rocznicowe i o wymowie antyalkoholowej w kościołach, szkołach oraz domach kultury w Jeleniej Górze i okolicy, a także m.in. w kościele św. Antoniego w Nowej Soli, Wrocławiu, Warszawie i wsiach Kielecczyzny); organizatorka spotkań dzieci i młodzieży z poetami ks. Janem Twardowskim, Jarosławem Brodą, Lotharem Herbstem.
Wydała własnym nakładem książkę Zanim sięgniesz... (dzieci oskarżają) (2005), publikowała wiersze w „Biuletynie Stowarzyszenia Rodzin Katolickich”, piśmie wydawanym przy parafii św. Judy Tadeusza w Jeleniej Górze-Czarne.
Laureatka nagród w dziedzinie kultury: Polcul Foundation (1991) oraz Miasta Jeleniej Góry (2006).
27 VII – 30 XII 1982 rozpracowywana przez Wydz. V KW MO w Jeleniej Górze w ramach SOS krypt. Odroczenie.