Encyklopedia Solidarności

https://encysol.pl/es/encyklopedia/biogramy/19269,Urbanski-Andrzej.html
29.03.2024, 14:28

Urbański Andrzej

Andrzej Urbański, ur. 19 V 1954 w Warszawie, zm. 20 V 2016 tamże. Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego, Wydz. Polonistyki (1977).

1977–1991 pracownik Instytutu Książki i Czytelnictwa Biblioteki Narodowej.

Od IX 1980 w „S”, przew. KZ w BN.

14 XII 1981 uczestnik strajku w BN, przewodniczący KS, 1982–1989 przew. TKZ „S” tamże. 1982–1983 współzałożyciel i redaktor nacz. podziemnego pisma „Wola”, 1982–1989 szef wydawnictw Wola Wola „Wola”, pismo wydawane w Warszawie I 1982 – 11 IX 1989, od 1989 jako oficjalne pismo „S” Regionu Mazowsze. i Grup Politycznych Wola. III 1983 aresztowany, osadzony w AŚ Warszawa-Mokotów, VII 1983 zwolniony na mocy amnestii. 1984–1989 szef Grupy Politycznej Wola, redaktor nacz. podziemnych pism „Naprzód” i „Praca”, 1986–1992 członek Prezydium Rady Duszpasterstwa Ludzi Pracy Duszpasterstwa Ludzi Pracy Duszpasterstwa Ludzi Pracy, struktury kościelne, faktycznie posiadające charakter stowarzyszeń, których celem było wzmocnienie moralne i rozwój duchowy pracujących, a także pobudzenie ich do aktywności w życiu zawodowym i społecznym. Ich działalność nie zawsze była całkowicie jawna. Pierwsze DLP powstały w 1973, szczególny rozkwit tych struktur, często przy współudziale laikatu, nastąpił w okresie stanu wojennego i delegalizacji „S”, co wynikało z bieżących potrzeb – głównie pomocy internowanym działaczom związku, ale także np. potrzeby wspólnotowości czy dalszego samokształcenia po zawieszeniu działalności kursów organizowanych w ramach tzw. Uniwersytetu Latającego. Zazwyczaj opiekunami duszpasterstw byli księża diecezjalni: proboszczowie albo delegowani do tej pracy wikariusze, np. Jerzy Popiełuszko, który od I 1979 pełnił posługę jako duszpasterz średniego personelu medycznego w archidiecezji warszawskiej. Jednym z prężniej działających DLP kierował w parafii św. Maksymiliana w nowohuckich Mistrzejowicach ks. Kazimierz Jancarz, który organizował tam m.in. czwartkowe Msze za Ojczyznę. Z duszpasterstwem tym był związany ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski. Często opiekę nad DLP sprawowali także księża zakonnicy. DLP przede wszystkim pogłębiały świadomość chrześcijańską; ich członkowie poznawali katolicką naukę społeczną, papieskie encykliki, aktualności z życia gospodarczego i społecznego. W ramach DLP organizowano od 1982 Ogólnopolską Pielgrzymkę Ludzi Pracy, która w 3. sobotę i niedzielę IX każdego roku wyruszała (i wyrusza) na Jasną Górę. DLP organizowały pielgrzymki także do innych miejsc kultu religijnego. Choć wszystkie one miały charakter religijny, pozwalały zarazem pracownikom, szczególnie tym zrzeszonym w „S”, na zamanifestowanie jedności i starań w walce o wolność, godność człowieka pracy i prawa pracownicze. Przeciwko DLP protestowały niejednokrotnie władze państwowe, traktując ich działalność jako zagrożenie w sferze wpływu na środowiska robotnicze. DLP prowadziły ponadto działalność samokształceniową, budowały poczucie wspólnoty w kręgu wartości chrześcijańskich, wywierały pozytywny wpływ na życie religijne, społeczne, rodzinne, zawodowe i polityczne. w Archidiecezji Warszawskiej, 1988–1989 Klubu Myśli Politycznej Dziekania. VIII 1988 redaktor „Biuletynu Strajkowego Mazowsze”. II 1989 członek TZR Mazowsze, członek KO „S” w Warszawie.

1989–1990 z-ca redaktora nacz. „Tygodnika Solidarność”, 1990–1991 szef programu „Pegaz” w TVP. 1990–1992 w PC, sekretarz Zarządu Głównego, członek Naczelnej Rady Politycznej. 1990–1995 delegat na WZD Regionu Mazowsze, członek ZR; 1990–1991 delegat na II i III KZD. 1991–1993 poseł na Sejm RP z listy POC, w składzie Komisji Kultury i Środków Przekazu, Komisji Nadzwyczajnej do zbadania skutków stanu wojennego, Komisji Polityki Społecznej, współtwórca ustawy o radiofonii i telewizji. Na pocz. l. 90. redaktor nacz. „Expressu Wieczornego”, 1996–1997 tygodnika „Czas Polski”, 1997 „Życia Warszawy”. 2000–2001 podsekretarz stanu ds. komunikacji społecznej w kancelarii premiera Jerzego Buzka; członek RS AWS. 2002–2005 wiceprezydent Warszawy, odpowiedzialny m.in. za edukację, kulturę i politykę informacyjną. XII 2005–VI 2006 szef Kancelarii Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego, 2006 p.o. szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego, 2006–2007 doradca prezydenta RP, 2007–2008 prezes Zarządu TVP SA. 2007–2010 członek Kolegium IPN. 2012–2013 publicysta „Uważam Rze”, 2013–2014 redaktor nacz. „Uważam Rze. Historia”.

Publicysta, autor programów telewizyjnych oraz m.in. zbioru esejów historycznych Wojna, o której nie chcieliśmy wiedzieć (2007).

Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2011) i pośmiertnie Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2016).

13 II 1982–11 VII 1985 rozpracowywany przez Wydz. III-1 KS MO/SUSW w ramach KE krypt. Kogut.

Krzysztof Biernacki

Opcje strony