Utracka Maria
Maria Utracka, ur. 4 XII 1948 w Oświęcimiu. Absolwentka Politechniki Śląskiej w Katowicach, Wydz. Zarządzania i Administracji Transportem Samochodowym (1980).
1967-1974 zatrudniona w Sosnowcu w Spółdzielni Ogrodniczej Warzywa-Owoce, WSS Społem, Magneti Marelli Poland, Miejskim Handlu Detalicznym Artykułami Spożywczymi i Przedsiębiorstwie Transportowo-Handlowym Transbud Sosnowiec, 1974-1980 w Hucie Katowice w Dąbrowie Górniczej, w 1980 w Spółdzielni Inwalidów
Naprzód Naprzód „Naprzód”, podtytuł: „Pismo Grupy Politycznej Wola”, wydawane w Warszawie IX 1985 – XI 1986; od n-ru 3 z 1985 sygnowane przez Wydawnictwo Grup Politycznych Wola.
w Sosnowcu, 1980-1982 specjalista ds. gospodarki paliwowej w PTH Transbud Sosnowiec.
Od IX 1980 w „S”, współorganizatorka „S” przy Zarządzie PTH Transbud w Sosnowcu, członek Komitetu Założycielskiego, następnie wiceprzewodnicząca KZ Zarządu i I Oddziału Transbudu; w VII i XII 1981 delegat na I i
II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo.
WZD (Województwa Katowickiego) Regionu Śląsko-Dąbrowskiego, jesienią 1981 delegat na Walne Zebranie Krajowej Komisji Transportowców w Poznaniu.
XII 1981 – II 1982 kolporterka ulotek (otrzymywanych od Grażyny Pławskiej); 26 II 1982 po rewizji w mieszkaniu aresztowana, przewieziona do KW MO w Katowicach, 24 IV 1982 przeniesiona do AŚ w Katowicach, podczas przesłuchań pobita, 23 VI 1982 uniewinniona przez Sąd Śląskiego Okręgu Wojskowego na sesji wyjazdowej w Katowicach, 24 VI 1982 zwolniona. X/XI 1982 uprzedzona przez adw. Józefa Kokoszkę o planowanym internowaniu ukrywała się kolejno w Domu Pielgrzyma u sióstr zakonnych w Częstochowie, w mieszkaniu Barbary i Wojciecha Badowskich w Sosnowcu, w Katowicach i Grójcu. VI 1982 – I 1983 bez zatrudnienia.
Od 13 I 1983 na emigracji w Kanadzie; uczestniczka manifestacji przeciwko stanowi wojennemu w Polsce przed Konsulatem PRL w Toronto, 1983-1985 aktywna uczestniczka prac Komitetu Pomocy Byłym Internowanym Członkom Solidarności w Kanadzie z siedzibą w Toronto. I-VI 1984 zatrudniona w Fabryce Tworzyw Sztucznych tamże, VI 1984 – 1987 na zasiłku (prace dorywcze i nauka języka), 1987-1988 ''assistant manager'' w Metro Toronto Volunteer Centre. 1989-2000 współpracowniczka „Kuriera Polsko-Kanadyjskiego” (Toronto); autorka wspomnień z więzienia i artykułów. 1989-1990 słuchaczka Humber College – Volunteer Centre Toronto; 1990-1991 prowadziła własną firmę w Wawa (Ontario), 1991-1999 zatrudniona w Chadwic Home w Wawa, 1999-2004 w Speedy Transport w Toronto, od V 2004 na rencie.
Halina Żwirska