Encyklopedia Solidarności Wenderlich Jarosław Edward - Biogramy -

Jarosław Edward Wenderlich, ur. 14 X 1948 w Bydgoszczy, zm. 27 IV 2016 tamże. Absolwent Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydz. Prawa (1970).

1966–1970 w ZSP.

III 1968 uczestnik protestu studenckiego w Bydgoszczy.

1971–1972 inspektor Wydz. Finansowego Urzędu Woj. w Bydgoszczy, 1972 redaktor „Dziennika Wieczornego”, 1973 sekretarz redakcji gazety zakładowej „Echa ZNTK” tamże, 1973–1974 redaktor nacz. gazety zakładowej ZR Predom-Romet tamże „Nasza Trybuna”, 1974–1981 korespondent „Ilustrowanego Kuriera Polskiego”, 1974–1981 aplikant, asesor i podprokurator w Prokuraturze Wojewódzkiej tamże.

Od IX 1980 w „S”; doradca prawny MKZ w Bydgoszczy; II–IV 1981 rzecznik prasowy MKZ; 19 III 1981 delegat „S” na sesji WRN tamże, III 1981 uczestnik negocjacji „S” z władzami; V–X 1981 redaktor nacz. pisma związkowego „Wolne Związki”, IV–XII 1981 pisma „S” RI „Chłopska Sprawa”.

1982–1989 uczestnik nielegalnych manifestacji, wielokrotnie zatrzymywany, przesłuchiwany; 1982–1989 autor art. w „Informatorze Bydgoskim” i „Bydgoskim Podziemnym Serwisie Informacyjnym NSZZ »Solidarność« Regionu Bydgoskiego”. Kolporter ulotek, pism, książek podziemnych (m.in. Rewolucja bez rewolucji Leszka Moczulskiego i Katyń Ryszarda Zielińskiego), znaczków poczty podziemnej, kalendarzy. 1982–1989 działacz Prymasowskiego Komitetu Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i Ich Rodzinom/Prymasowskiego Komitetu Charytatywno-Społecznego przy kościele św. Wincentego à Paulo w Bydgoszczy; 1982–1989 współorganizator mszy za Ojczyznę oraz Tygodni Kultury Chrześcijańskiej tamże. 1986–1988 redaktor nacz. pisma PTTK „Trakt”, 1987–1990 redaktor pisma „Świadectwo” (1989–1990 redaktor nacz.), 1986–1989 redaktor „Chrześcijańskiego Informatora Kulturalnego”.

1988 członek Rady Organizacyjnej Regionu Bydgoskiego „S”, 1988 redaktor pisma RORB „Wiadomości Wolnych Związków”. I–III 1989 w KO w Bydgoszczy. III–VI 1989 członek Solidarnościowo-Opozycyjnego Komitetu Wyborczego, V–VI 1989 redaktor nacz. gazety „Prawda – Solidarność – Sprawiedliwość” oraz bydgoskiej „Gazety Wyborczej”; 1989 założyciel Stowarzyszenia Politycznego Prawda i Sprawiedliwość; 1989–1990 tzw. dodatkowy radny z ramienia opozycji w Komisji Praworządności i Przestrzegania Prawa WRN w Bydgoszczy; 1989 współzałożyciel, przew. Stronnictwa Pracy tamże.

1982–1990 radca prawny w Zrzeszeniu Właścicieli i Zarządców Domów w Bydgoszczy. I–VI 1990 rzecznik prasowy ZR. 1990–1992 wicedyr., 1992–2014 dyr. Delegatury NIK tamże. Od 2014 na emeryturze.

1989–1995 członek SDP.

Odznaczony Krzyżem Semper Fidelis (2006), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2007), Krzyżem Wolności i Solidarności (2015).

29 XII 1981–7 XI 1986 rozpracowywany przez Wydz. V KW MO/WUSW w Bydgoszczy w ramach SOR/SOS krypt. Organizacja/Lis; 10 XI 1986–20 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1990 przez Wydz. V/OG WUSW tamże w ramach SO krypt. Zaopatrzenie.

Krzysztof Osiński|Tomasz Rabant