Encyklopedia Solidarności

Franciszek Wojtak, ur. 25 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1937 w Witkowicach k. Oświęcimia. W 1964 ukończył Zaoczne Technikum Elektro-Energetyczne w Sosnowcu; 1971-1973 student Politechniki Poznańskiej, Wydz. Elektryczny (zaocznie).

1953-1957 i 1959-1962 pracownik Elektrowni Jaworzno 1, 1957-1959 zasadnicza służba wojskowa w Oficerskiej Szkole Lotniczej w Dęblinie, w służbie czynnej, w łączności, przewodniczący Koła Młodzieży Wojskowej; 1962-1965 z-ca kierownika bloków energetycznych w Elektrowni Halemba, 1965-1969 dyspozytor urządzeń energetycznych w Elektrowni Turów, 1969-1973 dyżurny kierownik bloków w Elektrowni Pątnów, 1973-1978 w Elektrowni Dolna Odra Gryfino, 1978-1991 w Elektrowni Bełchatów.

Od IX 1980 w „S”, współorganizator, członek Komitetu Założycielskiego w Elektrowni Bełchatów w Budowie, od II 1981 przewodniczący KZ; współzałożyciel, autor, organizator pracy redakcji niezależnego pisma „Echa”; współzałożyciel biblioteki niezależnej w siedzibie KZ w EB; od VIII 1981 pełnomocnik MKZ „S” z siedzibą w Hucie Katowice na Bełchatowski Okręg Przemysłowy; współorganizator strajków w EB: w III 1981 w związku z kryzysem bydgoskim, w VIII 1981. 17 X 1981 przedstawiciel EB na spotkaniu działaczy „S” z ministrem Zygmuntem Łakomcem w Tomaszowie Maz. ws. poprawy zaopatrzenia w woj. piotrkowskim.

13 XII 1981 – 15 III 1982 w pracy skierowany karnie do brygady sprzątaczy. 1982-1983 uczestnik akcji pomocy represjonowanym; od 1982 organizator kolportażu, kolporter wydawnictw podziemnych na terenie EB, m.in.: „Z Dnia na Dzień”, „Solidarności Walczącej”, „CDN”, „Wolnych Związków”, tzw. cegiełek. Działacz nieformalnej podziemnej grupy „S” na terenie EB (z Janem Paszkowskim, Wojciechem Rucińskim, Sławomirem Sadurskim, Zbigniewem Zakrzewskim): 1982-1984 współorganizator akcji ulotkowych i plakatowych, zbiórki składek na podziemną „S” i pomoc represjonowanym, uruchamiania syren i wywieszania flag m.in. w rocznice 13 XII, pomocy w gospodarstwie rolnym internowanego S. Sadurskiego, pomocy rodzinom osób represjonowanych. Kilkakrotnie wzywany na przesłuchania, kilkakrotne rewizje samochodu.

1991-2002 kierownik Działu Spraw Obronnych w EB, od IX 2002 na emeryturze. 1996-2004 wiceprzewodniczący Klubu Szachowego Gambit w Bełchatowie, 1998-2007 wiceprzewodniczący Towarzystwa Sportu i Rekreacji Jupiter (przy EB), członek Zarządu.

6 VIII 1983 – 18 VIII 1984 rozpracowywany przez RUSW w Bełchatowie w ramach SOR krypt. Bibuła.

Hanna Tazbir