Encyklopedia Solidarności

https://encysol.pl/es/encyklopedia/biogramy/19559,Wryszcz-Edward.html
28.03.2024, 14:02

Wryszcz Edward

Edward Wryszcz, ur. 4 II 1945 w Majdanie Nowym k. Biłgoraja. Ukończył Technikum Elektryczno-Mechaniczne w Piechowicach (1970).

1964-1966 zasadnicza służba wojskowa, 1966-1990 ślusarz, tokarz, nauczyciel zawodu, ślusarz-elektrodrążacz w Dolnośląskich Zakładach Maszyn Elektrycznych Karelma w Piechowicach k. Jeleniej Góry.

Od IX 1980 w „S”, członek KZ w Karelmie, autor (z żoną Celiną) codziennych audycji informacyjnych w zakładowym radiowęźle; kolporter prasy związkowej (m.in. „Solidarność Jeleniogórska”, „Odrodzenie”, „Tygodnik Solidarność”, „Solidarność Dolnośląska”); w 1981 działacz KKK „S” POiW (reprezentował nauczycieli zawodu w szkołach przyzakładowych w woj. jeleniogórskim nieobjętych Kartą Nauczyciela).

14 XII 1981 współorganizator strajku włoskiego w Karelmie, zatrzymany i przesłuchany. 27 XII 1981 zatrzymany ponownie, internowany w Ośr. Odosobnienia w Kamiennej Górze, Głogowie, Grodkowie i Uhercach, 15 XI 1982 zwolniony. XI 1983 – IX 1986 członek TKK „S” Regionu Jeleniogórskiego; 1983-1989 członek Rady Duszpasterstwa Ludzi Pracy Duszpasterstwa Ludzi Pracy Duszpasterstwa Ludzi Pracy, struktury kościelne, faktycznie posiadające charakter stowarzyszeń, których celem było wzmocnienie moralne i rozwój duchowy pracujących, a także pobudzenie ich do aktywności w życiu zawodowym i społecznym. Ich działalność nie zawsze była całkowicie jawna. Pierwsze DLP powstały w 1973, szczególny rozkwit tych struktur, często przy współudziale laikatu, nastąpił w okresie stanu wojennego i delegalizacji „S”, co wynikało z bieżących potrzeb – głównie pomocy internowanym działaczom związku, ale także np. potrzeby wspólnotowości czy dalszego samokształcenia po zawieszeniu działalności kursów organizowanych w ramach tzw. Uniwersytetu Latającego. Zazwyczaj opiekunami duszpasterstw byli księża diecezjalni: proboszczowie albo delegowani do tej pracy wikariusze, np. Jerzy Popiełuszko, który od I 1979 pełnił posługę jako duszpasterz średniego personelu medycznego w archidiecezji warszawskiej. Jednym z prężniej działających DLP kierował w parafii św. Maksymiliana w nowohuckich Mistrzejowicach ks. Kazimierz Jancarz, który organizował tam m.in. czwartkowe Msze za Ojczyznę. Z duszpasterstwem tym był związany ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski. Często opiekę nad DLP sprawowali także księża zakonnicy. DLP przede wszystkim pogłębiały świadomość chrześcijańską; ich członkowie poznawali katolicką naukę społeczną, papieskie encykliki, aktualności z życia gospodarczego i społecznego. W ramach DLP organizowano od 1982 Ogólnopolską Pielgrzymkę Ludzi Pracy, która w 3. sobotę i niedzielę IX każdego roku wyruszała (i wyrusza) na Jasną Górę. DLP organizowały pielgrzymki także do innych miejsc kultu religijnego. Choć wszystkie one miały charakter religijny, pozwalały zarazem pracownikom, szczególnie tym zrzeszonym w „S”, na zamanifestowanie jedności i starań w walce o wolność, godność człowieka pracy i prawa pracownicze. Przeciwko DLP protestowały niejednokrotnie władze państwowe, traktując ich działalność jako zagrożenie w sferze wpływu na środowiska robotnicze. DLP prowadziły ponadto działalność samokształceniową, budowały poczucie wspólnoty w kręgu wartości chrześcijańskich, wywierały pozytywny wpływ na życie religijne, społeczne, rodzinne, zawodowe i polityczne. w Jeleniej Górze przy kościele Podwyższenia Krzyża Świętego; 1983-1987 współpracownik i aktor teatru amatorskiego przy Niezależnym Teatrze Scena Czterdzieści i Cztery w Jeleniej Górze; 1983-1989 kolporter ulotek, wydawnictw podziemnych (m.in. Niezależnych Warsztatów Wydawniczych Ogniwo we Wrocławiu) i prasy podziemnej w Piechowicach i Jeleniej Górze (m.in. „Z Dnia na Dzień”, „Solidarność Walcząca”, „Tygodnik Mazowsze”, „Dywanik”, „Celwiskoziak”, „Gencjana”, „Zerwij Kajdany, Połam Bat...”); 1984-1985 współpracownik redakcji (m.in. z Władysławem Stefanem Niegoszem i Elżbietą Zawadzką) zakładowego podziemnego pisma Solidarności Walczącej „Zerwij Kajdany, Połam Bat...”, autor winiety pisma i tekstów. W 1985 zwolniony z pracy, przywrócony przez Sąd Pracy we Wrocławiu. 23 X 1985 współautor i sygnatariusz listu do Sejmu PRL m.in. w obronie uwięzionego Władysława Frasyniuka.

1989-1993 w „S”, w 1989 przewodniczący Komitetu Organizacyjnego „S”, następnie KZ „S” w Karelmie; II-XI 1989 sekretarz TZR „S” Jelenia Góra; XI 1989 – III 1990 delegat na II WZD Regionu Jelenia Góra, XII 1989 – V 1990 sekretarz ZR; w 1990 delegat na II KZD. IV-VI 1989 współzałożyciel i członek Wojewódzkiego KO „S” w Jeleniej Górze; w 1989 współzałożyciel (m.in. z Ferdynandem Kuźmą i Leszkiem Zamościńskim) KO „S” w Piechowicach, do 1994 członek, 1990-1994 burmistrz Piechowic z listy KO „S”. 1994-1995 bezrobotny, 1995-2012 podreferendarz Biura Obsługi Roszczeń b. Pracowników Zakładów R1 przy Państwowej Agencji Atomistyki w Jeleniej Górze, od 2010 na emeryturze. Od 2004 w PiS. Od XI 2011 współzałożyciel, członek Sekcji Emerytów i Rencistów przy ZR Jeleniogórskiego.

Odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności (2015).

Do 8 V 1984 rozpracowywany przez Wydz. V WUSW w Jeleniej Górze w ramach SOS krypt. Siatka; 16 IV 1985 – 15 IV 1987 w ramach SOS krypt. Działacze; do 5 VII 1989 w ramach KE krypt. Fotograf; 5 VII – 19 X 1989 w ramach SOR.

 

Ivo Łaborewicz|Łukasz Sołtysik

Opcje strony