Encyklopedia Solidarności

Błażej Wyszkowski, ur. 3 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1949 w Olsztynie. Absolwent Politechniki Gdańskiej, Wydz. Budownictwa Lądowego (1980).

Od 1964 żeglarz Warmii Olsztyn, nast. Akademickiego Związku Sportowego Olsztyn; w 1966 mistrz świata w żeglarstwie (z Andrzejem Nowickim) w klasie Cadet. W 1972 uczestnik igrzysk olimpijskich w Monachium w klasie Finn.

XI 1977 współzałożyciel SKS w Gdańsku, od 1978 współpracownik WZZ Wybrzeża. 16 XII 1977 z Bogdanem Borusewiczem i Mariuszem Muskatem inicjator pierwszych od 1971 obchodów rocznicy Grudnia 1970 pod bramą nr 2 Stoczni Gdańskiej, 28 V 1978 zatrzymany w czasie spotkania działaczy opozycji w mieszkaniu brata Krzysztofa Wyszkowskiego. 30 V 1978 skazany przez Kolegium ds. Wykroczeń przy Prezydencie Miasta Gdańska na 2 mies. aresztu, osadzony w AŚ w Gdańsku. 1977–1980 wielokrotnie zatrzymywany, poddawany rewizjom. W 1979 pracownik fizyczny w Ośrodku Remontowo-Budowlanym Lasów Państwowych w Gdańsku, 1980–1981 majster budowy w Rejonie Dróg Publicznych w Kościerzynie.

W VIII 1980 organizator strajku w RDP. Od IX 1980 w „S”; członek Komitetu Założycielskiego, od XI 1980 KZ. 9 XII 1981 – 2007 na emigracji w RFN. 1981–1983 organizator pomocy represjonowanym.

Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2006), Krzyżem Wolności i Solidarności (2018).

14 IX 1978 – 15 IX 1978 rozpracowywany przez Wydz. III KW MO w Gdańsku w ramach SOR krypt. Zespół; 13 IV 1987 – 5 X 1989 przez Inspektorat 2 WUSW w ramach SOR krypt. Londyn.

Arkadiusz Kazański