Zapałowski Andrzej Tomasz
Andrzej Tomasz Zapałowski, ur. 6 XI 1966 w Wałbrzychu. Absolwent Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie, kierunek historia (1990), filii Uniwersytetu im. Marii Curie-Skłodowskiej w Rzeszowie, kierunek prawo (1998), doktorat (2003), habilitacja (2017).
1980-1986 działacz nieformalnego opozycyjnego ruchu wewnątrz ZHP.
W 1982 uczestnik akcji ulotkowych w Przeworsku. W 1986 usunięty razem z 13. Drużyną Harcerską im. Orląt Lwowskich w Przeworsku z ZHP za działalność antykomunistyczną i prokościelną. 1986-1989 instruktor w niezależnej 13. Drużynie Harcerskiej im. Orląt Lwowskich w Przeworsku. 1986-1989 przewodniczący Komisji Uczelnianej NZS WSP w Krakowie, członek Prezydium Tajnej Krakowskiej Komisji Koordynacyjnej NZS. Drukarz i redaktor podziemnej gazety NZS „Legion” oraz ulotek i plakatów NZS i KPN, członek Grup Specjalnych NZS do ochrony manifestacji; 1987-1989 ochraniał demonstracje w Krakowie. 1985-1989 kurier dostarczający pisma podziemne z Krakowa do Przeworska i Przemyśla, od jesieni 1985 prowadził punkt z prasą podziemną w akademiku w Krakowie. Od 1986 współpracownik, następnie członek Organizacji Młodzieżowej KPN. W 1988 członek prezydium KS NZS w Krakowie oraz prezydium komitetu bojkotującego Studium Wojskowe, przewodniczący strajku okupacyjnego w WSP w Krakowie, organizator akcji ulotkowych oraz pikiet na uczelni; współpracownik Kongresu Solidarności Narodu i Federacji Młodzieży Walczącej. W 1988 dwukrotnie zatrzymywany przez SB. W V 1988 za udział w demonstracji ulicznej skazany przez kolegium ds. wykroczeń na karę grzywny. Od 1988 odtwarzał struktury KPN Polsce południowo-wschodniej; szef KPN w Przemyślu oraz koordynator w Przeworsku; współredaktor i drukarz kilku nr. „Pobudki”, pisma KPN. Wiosną 1989 za działalność antykomunistyczną pozbawiony paszportu.
W IV 1989 jako delegat z Przeworska uczestniczył w zjeździe założycielskim ZHR w Gdańsku Oliwie. W 1990 przewodniczył zakończonej sukcesem okupacji siedziby KW PZPR w Przemyślu (w wyniku podpisanego porozumienia budynek przekazano powstającemu wówczas Kolegium Języków Obcych). 1991-1996 nauczyciel, 1996-1997 dyr. SP nr 16 w Przemyślu. 1997-2001 poseł RP z listy AWS, rekomendowany przez KPN-OP. 2001-2004 wykładowca w PWSZ w Jarosławiu, 2003-2005 dyr. Regionalnego Ośrodka Kultury, Edukacji i Nauki w Przemyślu. 2005-2009 poseł do Parlamentu Europejskiego. Od 2009 adiunkt na Uniwersytecie Rzeszowskim.
Autor kilkudziesięciu książek i artykułów nt. stosunków polsko-ukraińskich, zbrodni OUN-UPA, historii regionalnej, bezpieczeństwa państwa, m.in. A. Zapałowski, Granica w ogniu. 35. „Przemyska” Komenda Odcinka WOP w działaniach przeciw OUN i UPA w latach 1945-1948 (2016).
Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2009), Krzyżem Wolności i Solidarności (2017); uhonorowany Medalem Komisji Edukacji Narodowej (2016), Medalem Pro Patria Pro Patria Pro Patria, wydawnictwo niezależne działające w Pabianicach w latach 1982–1983, założone przez Henryka Marczaka, prowadzone ze Sławomirem Łuczyńskim. (2019), Medalem za zasługi dla Kresów (2019).
14 IX 1983 – 28 VI 1985 rozpracowywany przez Wydz. III WUSW w Przemyślu w ramach SOR krypt. Niepoprawny; 1985-1989 przez Wydz. III Dep. III MSW w ramach SO krypt. Pedagog.