Encyklopedia Solidarności

Zbigniew Ryszard Zubowski, ur. 26 III 1950 w Puławach. Ukończył ZSZ w Puławach o profilu chemicznym (1967).

1967–1984 pracownik fizyczny Wydz. Amoniak II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. w Zakładach Azotowych Puławy w Puławach.

14 VII 1980 organizator protestu na wydz.

Od IX 1980 w „S”; od IX 1980 członek Komitetu Założycielskiego, od XI 1980 z-ca przew., nast. przew. Komisji Wydziałowej Amoniak II, członek KZ, od 17 X 1980 Komisji Robotniczej.

14–19 XII 1981 organizator i przywódca strajku na Wydz. Amoniak II. Na pocz. 1982 organizator sieci kolportażu w zakładzie. W 1982 drukarz podziemnych wydawnictw, m.in. pism „Biuletyn TKZ ZA Puławy” i „Biuletyn Informacyjny «Solidarność» Ziemi Puławskiej. Wydanie Wojenne” (sporadycznie udostępniał na drukarnię dom na działce rodziców). III/IV 1982 – XII 1983 współorganizator TKZ w zakładzie (z Markiem Matrasem jako przew. i Jerzym Kustrą, nast. z Andrzejem Owczarzem) oraz równolegle struktury podziemnej „S” Oddziału Ziemia Puławska (gł. z Tadeuszem Skibą jako przew. i z Zofią Górecką). 5 XI 1982 powołany do wojskowego obozu specjalnego w Czerwonym Borze, 2 II 1983 zwolniony. 29 XII 1983 aresztowany (po wpadce podziemnych struktur „S” w Puławach), osadzony w areszcie RUSW w Lublinie i AŚ tamże; 31 III 1984 zwolniony z pracy; objęty śledztwem prowadzonym przez Prokuraturę Rejonową w Puławach; 17 VII 1984 objęty aktem oskarżenia; 26 VII 1984 Sąd Rejonowy w Puławach umorzył postępowanie na mocy amnestii, 2 VIII 1984 zwolniony; pozbawiony możliwości zatrudnienia. W 1986 kilkakrotnie uczestnik (z żoną Anną i Zenonem Benickim) emisji podziemnego Radia „S” w Puławach. 1982–1986 kilkakrotnie zatrzymywany, ok. 10 razy przesłuchiwany, kilkakrotnie poddawany rewizjom. 1984–1995 prace dorywcze w ogrodnictwie i handlu.

1995–2010 ponownie pracownik ZA Puławy (Wydz. Amoniak I); członek „S” tamże. Od 2010 na emeryturze. Od 2007 członek Stowarzyszenia Osób Represjonowanych w Stanie Wojennym.

Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2011), Krzyżem Wolności i Solidarności (2018).

9 XII 1982 – 20 XI 1984 rozpracowywany przez Wydz. V KW MO w Lublinie/p. V RUSW w Puławach w ramach SOS krypt. Duchy; 22 XII 1984 – 2 I 1989 przez p. VI RUSW w Puławach w ramach KE krypt. Zubow.

Marcin Dąbrowski