Zwoźniak Zdzisław
Zdzisław Zwoźniak, ur. 5 VII 1929 w Sosnowcu, zm. 2 V 2007 w Chorzowie. Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, Wydz.Prawa (1963).
Od 1957 członek SDP.
1950–1954 – student filologii polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, 1953–1954 dziennikarz we „Wrocławskim Tygodniku Katolickim”, 1954–1956 (redaktor działu kulturalnego) w „Gościu Niedzielnym” w Katowicach, 1957–1981 „Panoramie” (od 1972 z-ca kierownika działu kulturalnego), 1959–1963 w nieformalnym oddziale Zespołu Więzi w Katowicach (m.in. w jego mieszkaniu odbywały się spotkania), 1983–1986 ponownie w „Gościu Niedzielnym”.
Od IX 1980 w „S”; w 1981 przew. KZ przy Śląskim Wydawnictwie Prasowym RSW Prasa-Książka-Ruch. II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. – V 1981 redaktor niezależnego biuletynu „Wprost”, współpracownik Ośrodka Prac Społeczno-Zawodowych przy MKZ w Katowicach, od IX 1981 współpracownik „Tygodnika Katowickiego”, przew. Rady Programowo-Doradczej ds. Komunikacji Społecznej przy ZR, 10 XII 1981 mianowany redaktorem nacz. tygodnika „Solidarność Jastrzębie”.
13 XII 1981 internowany, przetrzymywany w areszcie KW MO w Katowicach, od 5 II 1982 w Ośrodku Odosobnienia w Jastrzębiu-Szerokiej, w IV 1982 przewieziony do I Kliniki Chirurgii Ogólnej Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach, 10 V 1982 zwolniony po operacji i interwencjach bp. Herberta Bednorza. Od 1983 współpracownik RKW Regionu Śląsko-Dąbrowskiego (ps. Bogdan). 1984–1989 współorganizator Tygodni Kultury Chrześcijańskiej w Katowicach. 1985–1989 założyciel i redaktor katowickiego dwumiesięcznika społeczno-kulturalnego „Jesteśmy”, 1986–1989 przew. Komitetu Kultury Niezależnej (w ramach Śląsko-Dąbrowskiego OKN-a). 1986–1990 założyciel i szef podziemnego wydawnictwa Oficyna Śląska. W II 1989 uczestnik Zgromadzenia Delegatów „S” Regionu Śląsko-Dąbrowskiego w Ustroniu-Polanie. Od 1983 na rencie.
1989–1990 członek Śląsko-Dąbrowskiego KO, przew. Tymczasowego Komitetu Koordynacyjnego Związków i Stowarzyszeń Twórczych w Katowicach. Od 1994 na emeryturze.
Autor kilku książek, pionier badań nad dziejami śląsko-zagłębiowskiej „S”, m.in. autor opracowania historycznego Jak się rodziła „Solidarność” – Region Śląsko-Dąbrowski 1980–1981 (Warszawa 1990). 1995–2005 współtwórca i redaktor nacz. pisma „Zeszyty Historyczne Solidarności Śląsko-Dąbrowskiej” (8 zeszytów).
Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Odrodzenia Polski (2007).
20 VII 1961 – 1966 rozpracowywany przez Wydz. III KW MO w Katowicach w ramach SOS krypt. Odłam; 21 V 1982 – 13 X 1983 przez Wydz. II/Wydz. IV KW MO/WUSW w ramach KE krypt. Żurnalista; 10 IV 1984 – 12 IX 1988 przez Wydz. IV WUSW w ramach KE krypt. Bumerang.