Encyklopedia Solidarności

https://encysol.pl/es/encyklopedia/biogramy/19778,Zolkiewicz-Stanislaw.html
19.04.2024, 22:45

Żółkiewicz Stanisław

Stanisław Żółkiewicz, ur. 19 X 1935 w Pnikucie k. Przemyśla (obecnie Ukraina), zm. 27 VII 2019 w Przemyślu. Absolwent Politechniki Śląskiej w Gliwicach, Wydz. Budownictwa i Architektury (1970).

W 1957 repatriowany do Polski. 1957-1959 pracownik Krakowskiego Przedsiębiorstwa Robót Drogowych, 1959-1961 Przedsiębiorstwa Robót Kolejowych w Przemyślu, 1961-1970 Zarządu Lasów Państwowych tamże, 1971-1973 Miejskiego Przedsiębiorstwa Remontowo-Budowlanego tamże, 1974-1976 Zarządu Dróg Miejskich tamże, 1976-1983 Miejskiego Zarządu Rewaloryzacji Zabytków tamże.

Od IX 1980 w „S”, członek MKZ w Przemyślu, w 1981 przewodniczący Regionalnej Komisji Wyborczej Regionu Południowo-Wschodniego, członek Krajowej Komisji Wyborczej.

W XII 1981 był przewidziany na przewodniczącego ZR Południowo-Wschodniego na wypadek tzw. rozwiązania siłowego. Współorganizator, nieformalny lider TKW/RKW Przemyśl. Odpowiedzialny za opracowanie strategii działań podziemnych struktur, zajmował się kontaktami z sąsiednimi regionami „S” i z TKK/KKW. Wielokrotnie zatrzymywany na 48 godz. 1984-1989 współorganizator i uczestnik Duszpasterstwa Ludzi Pracy Duszpasterstwa Ludzi Pracy Duszpasterstwa Ludzi Pracy, struktury kościelne, faktycznie posiadające charakter stowarzyszeń, których celem było wzmocnienie moralne i rozwój duchowy pracujących, a także pobudzenie ich do aktywności w życiu zawodowym i społecznym. Ich działalność nie zawsze była całkowicie jawna. Pierwsze DLP powstały w 1973, szczególny rozkwit tych struktur, często przy współudziale laikatu, nastąpił w okresie stanu wojennego i delegalizacji „S”, co wynikało z bieżących potrzeb – głównie pomocy internowanym działaczom związku, ale także np. potrzeby wspólnotowości czy dalszego samokształcenia po zawieszeniu działalności kursów organizowanych w ramach tzw. Uniwersytetu Latającego. Zazwyczaj opiekunami duszpasterstw byli księża diecezjalni: proboszczowie albo delegowani do tej pracy wikariusze, np. Jerzy Popiełuszko, który od I 1979 pełnił posługę jako duszpasterz średniego personelu medycznego w archidiecezji warszawskiej. Jednym z prężniej działających DLP kierował w parafii św. Maksymiliana w nowohuckich Mistrzejowicach ks. Kazimierz Jancarz, który organizował tam m.in. czwartkowe Msze za Ojczyznę. Z duszpasterstwem tym był związany ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski. Często opiekę nad DLP sprawowali także księża zakonnicy. DLP przede wszystkim pogłębiały świadomość chrześcijańską; ich członkowie poznawali katolicką naukę społeczną, papieskie encykliki, aktualności z życia gospodarczego i społecznego. W ramach DLP organizowano od 1982 Ogólnopolską Pielgrzymkę Ludzi Pracy, która w 3. sobotę i niedzielę IX każdego roku wyruszała (i wyrusza) na Jasną Górę. DLP organizowały pielgrzymki także do innych miejsc kultu religijnego. Choć wszystkie one miały charakter religijny, pozwalały zarazem pracownikom, szczególnie tym zrzeszonym w „S”, na zamanifestowanie jedności i starań w walce o wolność, godność człowieka pracy i prawa pracownicze. Przeciwko DLP protestowały niejednokrotnie władze państwowe, traktując ich działalność jako zagrożenie w sferze wpływu na środowiska robotnicze. DLP prowadziły ponadto działalność samokształceniową, budowały poczucie wspólnoty w kręgu wartości chrześcijańskich, wywierały pozytywny wpływ na życie religijne, społeczne, rodzinne, zawodowe i polityczne. w Przemyślu. 1988 ujawnił się jako doradca TZR Regionu Południowo-Wschodniego.

W 1989 współzałożyciel, przewodniczący KO w Przemyślu. W 1990 wicewojewoda przemyski. 1990-1992 w PC, 1993-2003 w SN. Od 1992 na rencie, od 1995 na emeryturze. 1993-1995 współzałożyciel, członek Zarządu Polskiego Stronnictwa Kresowego, od 1988 inicjator, założyciel i prezes Stowarzyszenia Obrońców Pamięci Orląt Przemyskich. W 1991 przewodniczący Społecznego Komitetu Obrony Polskiego Kościoła oo. Karmelitów Bosych w Przemyślu. Współzałożyciel i członek władz Światowego Kongresu Kresowian i Instytut Kresów Rzeczypospolitej. Działacz na rzecz upamiętniania Polaków pomordowanych na Wschodzie przez NKWD i ofiar mordów OUN-UPA na Kresach Wschodnich, inicjator upamiętniania postaci i wydarzeń historycznych, m.in. 1989-1995 inicjator i główny organizator odbudowy pomnika Orląt Przemyskich, w 1990 autor pomnika ofiar NKWD w Przemyślu, w 2003 inicjator budowy pomnika ofiar UPA w Przemyślu. Od 2009 honorowy członek Towarzystwa Kultury Polskiej Ziemi Lwowskiej.

Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (2009, odmówił przyjęcia), Krzyżem Wolności i Solidarności (2016), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2019).

21 X 1980 – 28 VIII 1986 rozpracowywany przez Wydz. IIIA/V KW MO/WUSW w Przemyślu w ramach SO krypt. Sanatorium; 17 VII 1981 – 28 V 1985 przez Wydz. IV/VI KW MO/WUSW w Przemyślu w ramach SO krypt. Wici; 10 IV 1982 – 9 V 1984 przez Wydz. V KW MO/WUSW w Rzeszowie w ramach SOR krypt. Rewers; 16 V 1986 – 7 V 1988 przez Wydz. V WUSW w Przemyślu w ramach SOS krypt. Rzemieślnicy; 12 X 1986 – 15 XII 1989 przez Wydz. III WUSW w Przemyślu w ramach KE krypt. Narcyz.

Artur Brożyniak

Opcje strony