Kukołowicz Romuald
Romuald Kukołowicz, ur. 18 XII 1921 w Wilnie, zm. 25 IV 2008 w Warszawie. Absolwent Uniwersytetu Łódzkiego, Wydz. Prawno-Ekonomiczny, kier. ekonomicznego (1948), doktorat z socjologii w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (1966).
Od 28 IX 1939 członek Związku Wolnych Polaków w Wilnie, nast. SZP, ZWZ i AK, VII 1944 uczestnik walk o wyzwolenie Wilna. II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1945 repatriowany do Łodzi; II–VII 1945 uczestnik konspiracji niepodległościowej. 1945–1951 członek Sodalicji Mariańskiej. 21 XII 1945 aresztowany przez WUBP w Łodzi, 18 I 1946 zwolniony. 1945–1948 pracownik Instytutu Katolickiego w Łodzi. Od 1949 współpracownik bp., nast. kard. Stefana Wyszyńskiego, 1972–1981 jego doradca ds. społecznych i gospodarczych. W l. 50. członek grupy samokształceniowej skupionej przy S. Wyszyńskim (wykłady z teologii, filozofii, etyki, drukowanie tekstów Karola Wojtyły).
1953–1972 pracownik naukowy KUL, po III 1968 opieka nad studentami relegowanymi z powodów politycznych i przyjętymi na KUL. 1973 adiunkt Instytutu Szkolnictwa Zawodowego w Warszawie. 1974–1978 ekonomista w Instytucie Organizacji, Zarządzania i Ekonomiki Przemysłu Budowlanego ORGBU tamże. 1979–1983 adiunkt w Instytucie Ekonomiki Przemysłu Chemicznego tamże.
Po VI 1976 autor raportu dla prymasa dot. wydarzeń w Radomiu i Ursusie. 1979–1980 kontakty z RMP. 21–31 VIII 1980 delegat prymasa w Stoczni Gdańskiej im. Lenina w Gdańsku. 28 VIII 1980 m.in. z Andrzejem Wielowieyskim w grupie ekspertów upoważnionych przez Episkopat do mediacji pomiędzy stroną rządową a strajkującymi w Stoczni im. Lenina.
Od IX 1980 w „S”, 1980–1981 delegat prymasa do Lecha Wałęsy i KK/KKP, doradca „S”, I 1981 członek delegacji „S” do Jana Pawła II. 1980–1981 wielokrotny przedstawiciel prymasa u strajkujących (m.in. XII 1980–II 1981 w Ustrzykach Dolnych, 19 III 1981 w Bydgoszczy). Od IV 1981 doradca OKZ, nast. NSZZ RI „S”. VI–XII 1981 członek ZR Mazowsze, 5–10 IX i 26 IX–7 X 1981 delegat na I KZD, X 1981 doradca ZR Pojezierze. 1981–1984 doradca prymasa Józefa Glempa. I–II 1982 dwukrotne spotkania z przew. OKO „S” Eugeniuszem Szumiejką. 1982–1988 współpracownik L. Wałęsy, m.in. kurier pomiędzy nim a przedstawicielami „S” na Zachodzie. 1983–1989 współpracownik SW, m.in. pośrednik w kontaktach między Kornelem Morawieckim a L. Wałęsą. 1983–1985 bez stałej pracy. 1986–1988 akwizytor w Spółdzielni Pracy Świetlik w Gdańsku.
1989 przeciwnik obrad Okrągłego Stołu. 1989–1990 zw. z Partią Wolności. 23 XII 1991–4 VI 1992 wiceminister pracy i polityki społecznej, 1992–1993 szef zespołu doradców w Centralnym Urzędzie Planowania. 1997 członek ścisłego zespołu organizacyjnego AWS.
Wyróżniony odznaką Zasłużony Działacz Kultury (1999), odznaczony Krzyżem Walecznych (dwukrotnie), Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2007), Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski (2007), pośmiertnie Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2008).
1964–1968 rozpracowywany przez Wydz. IV KW MO w Lublinie w ramach sprawy krypt. Aktyw, 29 XI 1968–5 III 1976 w ramach KE krypt. Smętniak; 31 X 1986–12 XII 1989 objęty przez Wydz. XI Dep. I MSW RO krypt. Tres.