Encyklopedia Solidarności

Laskowski Roman, ur. 17 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1936 w Komarnie k. Lwowa (obecnie Ukraina), zm. 21 VI 2014 w Krakowie. Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, Wydz. Filologicznego, kierunek slawistyka (1959), doktorat (1967), habilitacja (1974), prof. zw. (2001).

1960–1962 asystent, nast, st. asystent Komisji Językowej Śląskiego Instytutu Naukowego w Katowicach, 1962–1968 st. asystent, nast. adiunkt w Zakładzie Słowianoznawstwa PAN, 1969–1973 w Pracowni Budowy Gramatycznej Języka Polskiego Instytutu Badań Literackich PAN, 1969–1973 wykładowca w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Rzeszowie, 1971–1973 w Instytucie Filologii Słowiańskiej UJ, 1973–1985 zatrudniony w Instytucie Języka Polskiego PAN, 1975–1985 kierownik Zakładu Teorii Języka i Współczesnego Języka Polskiego Instytutu Języka Polskiego PAN, 1973–1985 wykładowca Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Od IX 1980 w „S”, organizator NSZZ Pracowników Nauki, Techniki i Oświaty w Instytucie Języka Polskiego PAN. Po włączeniu organizacji w struktury „S”, od XII 1980 z-ca przew. KZ „S” Oddziału PAN w Krakowie oraz wiceprzew. Ogólnopolskiej Komisji Porozumiewawczej NSZZ „S” PAN.

Po 13 XII 1981 zaangażowany w działalność podziemną. 14 XII 1981 zatrzymany przez funkcjonariuszy SB podczas przepisywania na maszynie odezwy pracowników Wydz. Prawa UJ Do społeczeństwa polskiego. 1982–1985 jeden z założycieli i członek redakcji „Biuletynu Małopolskiego” (organ prasowy RKW„S” Regionu Małopolska/RKS Małopolska). VI 1982 twórca (z Jerzym Zdradą) zespołu programowego RKW, kierownik tzw. Grupy Opinii i Analiz. 1982–1983 jeden z najbliższych doradców przew. RKW Władysława Hardka, tzw. łącznik merytoryczny RKW z TKK „S”. 1982 uczestnictwo w tworzeniu programu TKK pt. Społeczeństwo podziemne (przyjętego VII 1982), 1985 w spotkaniach Rady Programowej TKK. W działalności konspiracyjnej pod ps. 1000 i Kamil. Od 1985 na emigracji w Szwecji, w kontakcie z Biurem Koordynacyjnym „S” za Granicą. 1985–2001 prof. w Instytucie Języków Słowiańskich Uniwersytetu w Göteborgu.

Od 2001 w Polsce, 2001–2007 ponownie kierownik Zakładu Teorii Języka Polskiego IJP PAN, 2001–2008 wykładowca w Instytucie Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej UJ, 2008–2012 na Wydz. Kulturoznawstwa i Filologii Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie. Od 2004 twórca i pierwszy redaktor nacz. „Studies in Polish Linguistics” (do nr. 7), od 2006 redaktor nacz. „Biuletynu Polskiego Towarzystwa Językoznawczego”. Członek rad redakcyjnych czasopism językoznawczych: „Polonica”, „Rocznik Slawistyczny”, „Linguistica Copernicana”, „Cognitive Studies”, „Russkij Jazyk”, w wielu komisjach i stowarzyszeniach naukowych w Polsce i za granicą, m.in.: PAU, Komitetu Językoznawstwa PAN, Komitetu Słowianoznawstwa PAN, Królewskiego Towarzystwa Naukowego w Göteborgu, Międzynarodowej Komisji Gramatycznej Języków Słowiańskich (1976–1985 jej sekretarz), Królewskiego Towarzystwa Naukowego w Göteborgu, członek zagraniczny Czeskiego Towarzystwa Językoznawczego, członek honorowy Polskiego Towarzystwa Językoznawczego.

Współtwórca i redaktor Gramatyki współczesnego języka polskiego (1984). Autor lub współautor wielu publikacji z zakresu językoznawstwa polskiego i ogólnego.

Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1995).

Cecylia Kuta