Encyklopedia Solidarności

Jan Łuczak, ur. 1 V 1948 w Bowyczynach k. Kutna. Ukończył Zasadniczą Szkołę Budowlaną dla Pracujących przy Łódzkim Przedsiębiorstwie Instalacji Przemysłowych w Łodzi (1966).

1964–1966 w ZMS.

1966–1967 monter instalacji wentylacyjnych w ŁPIP, 1967 robotnik transportu wewnętrznego w Zakładach Artykułów Technicznych Artech w Łodzi, 1967–1970 blacharz w Łódzkim Przedsiębiorstwie Instalacji Sanitarnych i Elektrycznych, 1970–1971 pracownik magazynowy w Przedsiębiorstwie Sprzętu Rolniczego Agroma w Łodzi, 1971–1980 spawacz elektryczny w Zakładach Urządzeń Technicznych Uniprot tamże, 1980 pracownik Łódzkiego Przedsiębiorstwa Handlu Sprzętem Rolniczym Agroma (zatrudniony jako spawacz w ramach kontraktu na budowie w VEB Braunkohlenwerk w Welzow, NRD), 1980–1982 spawacz elektryczno-gazowy w ZUT Uniprot w Łodzi.

30–31 VIII 1980 współorganizator strajku w zakładzie. Od IX 1980 w „S”; członek Komitetu Założycielskiego, od II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1981 wiceprzew. KZ, 1981 współorganizator radiowęzła zakładowego nadającego wiadomości związkowe oraz biuletynu zakładowego, od V 1981 delegat na I WZD Regionu Ziemia Łódzka.

14 XII 1981 współorganizator strajku w zakładzie (zaspawał bramę wejściową do zakładu), zatrzymany, pobity w areszcie KW MO w Łodzi, internowany, przetrzymywany w Ośrodku Odosobnienia w Sieradzu, 31 XII 1981 aresztowany, osadzony w AŚ w Łodzi, 21 I 1982 skazany w trybie doraźnym przez Sąd Wojewódzki w Łodzi na 3 lata pozbawienia wolności, osadzony w ZK w Łodzi, Łęczycy i Hrubieszowie (uczestnik produkcji okolicznościowych kart świątecznych, kalendarzy, ekslibrisów, współorganizator i uczestnik głodówki ws. statusu więźnia politycznego). VII 1982 zwolniony z pracy. 11 IV 1983 warunkowo zwolniony na mocy aktu łaski Rady Państwa. 1983–1984 kolporter podziemnych pism, m.in. „Tygodnik Mazowsze”, łódzka „Solidarność Walcząca”, „Biuletyn Łódzki”, współpracownik Ośrodka Pomocy Uwięzionym i ich Rodzinom przy kościele NSJ (oo. jezuici) w Łodzi. 1983–1984 spawacz w Łódzkich Zakładach Drogowych.

IV 1984 – II 1990 na emigracji w Australii. 1984–1989 pomocnik piekarza w Tip Top Bakeries w Sydney. 1984–1986 uczestnik głodówek (m.in. 2–10 VI 1984 w przyczepie campingowej przed ambasadą PRL w Canberze na rzecz przestrzegania porozumień helsińskich, uczestnik zbierania podpisów pod petycją do rządu i parlamentu Australii o interwencję ws. uwolnienia więźniów politycznych w PRL) i manifestacji w Sydney (m.in. 2 XI 1984 po zamordowaniu ks. Jerzego Popiełuszki, IX 1986 w proteście przeciwko wizycie sowieckiego ministra spraw zagranicznych w Australii, 13 XII 1986 w rocznicę stanu wojennego). 1984–1985 działacz Związku Wolnych Polaków w Australii (1985–1987 II prezes). 1985–1990 działacz Biura Informacyjnego „S” w Sydney (autor statutu, redaktor „Biuletynu Informacyjnego”, 1988–1990 reprezentant RKW/Regionalnej Komisji Organizacyjnej „S” Ziemi Łódzkiej), współorganizator pomocy finansowej i poligraficznej dla podziemnej „S” w Łodzi oraz pomocy represjonowanym, uwięzionym i ich rodzinom. II/III 1986 współorganizator trasy koncertowej Jacka Kaczmarskiego w Australii.

1990–1995 bez zatrudnienia. 1995–2002 własna działalność gospodarcza, 2002–2013 na rencie. Od 2013 na emeryturze. Od 2008 członek Związku Weteranów Trzeciej Konspiracji 1956–1989.

Odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności (2016).

23 XII 1981 – 26 II 1982 rozpracowywany przez Wydz. V KW MO w Łodzi w ramach SOR krypt. Trop.

Tadeusz Stefanowski