Encyklopedia Solidarności

Konrad Witold Tatarowski, ur. 12 IV 1948 w Łodzi. Absolwent Uniwersytetu Łódzkiego, Wydz. Filologiczny, kierunek filologia polska (1972), doktorat (2004), habilitacja (2011).

1972–1983 asystent w Instytucie Filologii Polskiej UŁ.

W XII 1975 sygnatariusz Listu 218 do Sejmu PRL przeciwko planowanym zmianom w Konstytucji PRL; 19 VI – 31 VII 1976 powołany na ćwiczenia wojskowe na poligonie drawskim. 1976–1981 współpracownik KOR/KSS KOR; 1976 sygnatariusz petycji ws. powołania komisji poselskiej dot. represji wobec robotników w Radomiu i Ursusie, 1977 petycji przeciw represjom wobec opozycji demokratycznej. 1976 uczestnik (z Anną Gurawską) akcji pomocy represjonowanym robotnikom z Fabryki Transformatorów i Aparatury Trakcyjnej Elta w Łodzi, 1976–1977 z Józefem Śreniowskim prowadził w Łodzi punkt konsultacyjny dla represjonowanych robotników. 1977–1981 kolporter (z Tomaszem Filipczakiem) niezależnych pism, m.in. „Biuletyn Informacyjny” KOR/KSS KOR, „Puls”, „Zapis”, „Krytyka” i książek w środowiskach akademickich i robotniczych Łodzi.

Od IX 1980 w „S”; członek Komitetu Założycielskiego na Wydz. Filologicznym UŁ, I – II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1981 doradca strajkujących studentów UŁ, w XI 1981 sygnatariusz deklaracji założycielskiej Klubów Rzeczypospolitej Samorządnej Wolność-Sprawiedliwość-Niepodległość.

13 XII 1981 internowany, przetrzymywany w Ośrodku Odosobnienia w Łęczycy, Łowiczu i Kwidzynie, 16 X 1982 zwolniony. IX 1983–1994 na emigracji w USA i RFN. 1984–1994 redaktor w RWE w Monachium. Publikował w czasopismach emigracyjnych: „Kultura”, „Zeszyty Literackie”, „Kontakt” (Paryż), „Pogląd” (Berlin), „Widnokrąg” (Fryburg), „Exodus” (Monachium) oraz w prasie podziemnej w kraju, m.in. „Wezwanie”, „Kurs”, „Obecność”, „Kultura Niezależna”.

Od 1989 członek SPP. 1995 prezes zarządu spółki Biogram w Łodzi, 1996–1997 członek rady nadzorczej Radio Łódź SA, 1997–1998 publicysta „Dziennika Łódzkiego”, 1998–2004 pełnomocnik zarządu ds. programu, nast. publicysta w Radio Łódź SA. 2004–2011 adiunkt w Zakładzie Dziennikarstwa UŁ, 2012–2018 prof. w Katedrze Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej UŁ. Od 2018 na emeryturze.

Autor zbioru wierszy Światło w ciemności (1992) oraz książek Literatura i pisarze w programie Rozgłośni Radia Wolna Europa (2005), Aksjologia i polityka w pisarstwie i działalności Jana Nowaka-Jeziorańskiego (2010), Niezależna literatura i dziennikarstwo przed 1989 rokiem. Idee – ludzie – spory (2016).

Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2008), Krzyżem Wolności i Solidarności (2017), wyróżniony odznaką Zasłużony dla Kultury Polskiej (2006).

1976–1983 rozpracowywany przez Wydz. III/Wydz. III-1 KW MO w Łodzi w ramach SOR krypt. Radek; od 1986 przez Wydz. XI Dep. I MSW.

Paweł Spodenkiewicz