Encyklopedia Solidarności

 Elżbieta Chaberska, ur. 28 XI 1935 w Warszawie. Ukończyła Szkołę Pielęgniarską w Chełmie (1955).

1955–1964 pielęgniarka w Szpitalu im. Karola Boromeusza w Białej Podlaskiej, 1964–1973 rencistka, 1973–2002 pielęgniarka w Spółdzielni Inwalidów Elremet w Białej Podlaskiej.

Od 8 XII 1980 w „S”; członek prezydium Komitetu Założycielskiego.

1982–1984 działaczka niesformalizowanych grup podziemnych „S” w Białej Podlaskiej (z Grzegorzem Targoszem, Henrykiem Celińskim, Tadeuszem Doroszem, Wiktorem Zabielskim, Leontyną Łyczewską, Janem Kornetem, Edwardem Rutkowskim i Elżbietą Brodziak), kolporterka wydawnictw podziemnych, m.in. pism „Wiadomości Podlaskie”, „Podlasie”, „Tygodnik Mazowsze”, „Tu Teraz”, ulotek oraz plakatów. Udostępniała mieszkanie na zebrania b. członków „S”. Od IX 1982 członek (z Jerzym Romanem, Danutą i Tadeuszem Marczukami oraz Janem Polkowskim) Komitetu Pomocy Prymasowskiej powołanego przy parafii Miłosierdzia Bożego w Białej-Podlaskiej organizującego pomoc m.in. dla rodzin internowanych, aresztowanych oraz osób zwolnionych z pracy. 9 I – 29 VI 1984 postępowanie prokuratorskie ws. działalności związkowej, umorzone na mocy amnestii.

Od 2 II 1989 członek Oddziałowej Tymczasowej Komisji „S” w Białej Podlaskiej. Od 16 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1989 członek Wojewódzkiego KO tamże. 1994–2002 radna Rady Miejskiej Białej Podlaskiej. 2005 organizatorka wmurowania tablicy pamiątkowej „S” oraz uroczystości upamiętniających ofiary stanu wojennego.

Odznaczona Krzyżem Wolności i Solidarności (2012).

1983–1984 rozpracowywana przez Wydz. V WUSW w Białej Podlaskiej w ramach SOR krypt. Składka/Tapeta; 1984–1987 w ramach KE krypt. Medyk; 1987–1989 przez WUSW w ramach SOS krypt. Opozycja.

Paweł Borek