Encyklopedia Solidarności

Wojciech Maziarski, ur. 24 I 1960 w Chorzowie, absolwent Katedry Hungarystyki na Wydziale Neofilologii Uniwersytetu Warszawskiego (1988).

1979 w Budapeszcie słuchacz rocznego studium przygotowawczego dla cudzoziemców, nast. student na Uniwersytecie Loránda Eötvösa tamże, 1980 nawiązanie kontaktu ze środowiskami antykomunistycznej opozycji demokratycznej tamże, uczestnik jej spotkań, wykładów miejscowego Uniwersytetu Latającego, 1981 współorganizator kolonii letnich dla polskich dzieci z biednych rodzin (jako gest poparcia dla „S” ze strony Węgrów) we współpracy z Regionem Mazowsze „S” (na koloniach tłumacz i wychowawca). VII 1981 zatrzymany przez węgierską służbę bezpieczeństwa, deportowany z Węgier za „działalność antypaństwową”. Po powrocie do Polski przyjęty na UW po rozmowie z jego rektorem Henrykiem Samsonowiczem; w czasie jesiennego strajku studenckiego 1981 członek Uczelnianego Komitetu Strajkowego, delegowany z Wydz. Neofilologii, od 1981 redaktor, autor (ps. Wiesław Szukalski) w dwumiesięczniku „Obóz” (m.in. przekazywanie i tłumaczenie informacji na Węgry i stamtąd).

Po 13 XII 1981 krótka współpraca z miesięcznikiem „Niepodległość” (autor art. i okazjonalnie uczestnik organizowania kolportażu tego miesięcznika), 1982 z grupą kolegów drukarz i kolporter w Warszawie ulotek, m.in. informujących o planowanych audycjach Radia „Solidarność”, redaktor pisma „Obóz”, współtwórca i redaktor miesięcznika „Biuletyn Informacyjny Obozu”, inicjatywy informacyjnej, dostarczającej wiadomości zagraniczne na potrzeby redakcji pism drugiego obiegu.

W l. 80 jeden z pośredników w kontaktach opozycji polskiej i węgierskiej, organizator przerzutu wydawnictw niezależnych między Polską a Węgrami, akcji zbierania podpisów pod wspólnymi oświadczeniami działaczy opozycji (np. 23 X 1986 w 30. rocznicę rewolucji węgierskiej przedstawicieli Węgier, Polski, NRD, Czechosłowacji), 1987 autor, redaktor w dwutygodniku warszawskiej SW „Horyzont”, publikacje pod różnymi ps. (m.in. Wiesław Szukalski, Piotr Skuba, Wiesław Miś, Witold Szumiej, Kazimierz Bielski) i pod własnym nazwiskiem: teksty w prasie podziemnej i emigracyjnej, m.in. w „Obozie”, w paryskiej „Kulturze”, „Niepodległości”, w „Tygodniku Mazowsze”, w miesięczniku „Vacat”, w pismach opozycji studenckiej. 1984–1985 przew. Zarządu Samorządu Studentów UW, zaangażowany w akcje protestacyjne przeciwko nowelizacji ustawy o szkolnictwie wyższym (22 V 1985 organizator wiecu protestacyjnego na UW), po delegalizacji dotychczasowego samorządu 1985 założyciel i redaktor miesięcznika studentów UW „Refleksy” (m.in. z Pawłem i Anną Chachulskimi, Tomaszem Wiścickim, Markiem i Magdaleną Dutkiewiczami), współorganizator ogólnokrajowej sieci kolportażowej pism studenckich i międzyuczelnianych spotkań działaczy studenckich, wywodzących się ze struktur samorządowych zlikwidowanych ustawą o szkolnictwie wyższym z 1985. Od 1986 uczestnik działalności „S” Polsko-Czechosłowackiej, na jej użytek udostępnił swój adres jako punkt kontaktowy, przedstawiciel „Biuletynu Informacyjnego Solidarności Polsko-Czechosłowackiej” w Warszawie (od nr. 7), wiosną 1988 w okresie strajków, na prośbę Jacka Kuronia, udostępnił swój numer telefonu na potrzeby „S”, zbieranie informacji i przekazywanie ich korespondentom zachodnim oraz polskim stacjom radiowym na Zachodzie, 1988–1989 uczestnik Serwisu Informacyjnego „S” (m.in. z Robertem Bogdańskim, Piotrem Niemczykiem, Barbarą Hrybacz), 1989 m.in. relacjonowanie negocjacji Okrągłego Stołu dla BBC, RWE, Głosu Ameryki i innych.

1988 współzałożyciel i redaktor Wschodnioeuropejskiej Agencji Informacyjnej powstałej z rozszerzenia aktywności krajowej SIS (m.in. z Piotrem Niemczykiem, Anną Morawiecką, Jarosławem Brodą, Robertem Bogdańskim, Robertem Kozakiem; w Czechosłowacji: Petr Pospíchal i Petr Uhl; na Węgrzech – Géza Buda; w Rosji – redakcja „Express-kroniki” Aleksandra Podrabinka; na Litwie – Służba Prasowa Sajudisu).

II 1989 (m.in. ze Zbigniewem Janasem, Jackiem Maziarskim), współorganizator spotkania założycielskiego Solidarności Polsko-Węgierskiej.

1990 członek ROAD, 1989–1991 dziennikarz Sekcji Polskiej BBC, 1991–2001 „Gazety Wyborczej”, od 1999 jeden z rzeczników „S” Polsko-Czesko-Słowackiej, 2001–2012 w „Newsweek Polska” (pocz. szef działów Społeczeństwo i Publicystyka, 2007–2009 z-ca redaktora nacz., 2009–2012 redaktor nacz.), od 2012 publicysta „Gazety Wyborczej”, od 2015 zaangażowany w Komitet Obrony Demokracji.

Współredaktor książkowej serii wydawniczej Biblioteka Obozu, m.in. tłumacz i redaktor wyboru węgierskiej publicystyki niezależnej: Kadaryzm bez maski (1987), noweli Zsolta Csaloga Lajos M., lat 44 (1985), współautor (ps. Kazimierz Bielski) z Maciejem Strzemboszem i Krzysztofem Kopczyńskim książki Gra w uniwersytet (1986), autor Jak feniks z butelki. Rozmowy z alkoholikami (2000), Selekcja (2015).

Wyróżniony odznaką Zasłużony Działacz Kultury (2001), odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2011).

14 IX 1982–17 VI 1983 rozpracowywany przez Wydz. XIII/VI Dep. II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. MSW; VI 1985–1989 przez Wydz. III-2 SUSW w Warszawie w ramach KE/SOR krypt. Madziar; 1988–1989 przez Wydz. III Biura Studiów MSW.

Tadeusz Ruzikowski