Encyklopedia Solidarności

Tadeusz Feliks Tutkalik, ur. 30 V 1950 w Obornikach Śląskich. Ukończył Technikum Mechaniczne we Wrocławiu (1970). Absolwent Studium Nauczycielskiego w Lesznie, kierunek pedagogika (1975), Uniwersytetu Zielonogórskiego, Wydz. Nauk Społecznych i Pedagogicznych, kierunek pedagogika specjalna (2004).

1970–1971 inspektor mechanizacji w PGR Oborniki Śląskie, 1971–1973 inspektor ds. konstrukcji mechanicznych w Przedsiębiorstwie Przemysłu Ziemniaczanego w Niechlowie, 1973–1981 nauczyciel w ZSZ w Górze Śląskiej.

Od IX 1980 w „S”, założyciel Komitetu Założycielskiego, od X 1980 przew. Międzyszkolnej Komisji w Górze Śląskiej, od 18 V 1981 sekretarz MKK Ziemi Górowskiej. VI 1981 delegat na I WZD Regionu Dolny Śląsk.

12/13 XII 1981 internowany, przetrzymywany w Ośr. Odosobnienia w Ostrowie Wielkopolskim i Głogowie, 26 I 1982 zwolniony. 1982–1990 nauczyciel w SP w Naratowie.

IV–VI 1989 członek KO „S” w Lesznie, 1989–1992 KO „S” w Górze Śląskiej. 1990–1994 radny, burmistrz Góry Śląskiej z listy KO „S”. 1992–1997 prezes ZW PC w Lesznie z siedzibą w Górze Śląskiej, 1994–1999 nauczyciel w ZSZ tamże. 1997–2000 w AWS. 1998–2002 radny gm. Góra Śląska z listy AWS. 1999–2004 dyr., wicedyr. w Domu Pomocy Społecznej we Wronińcu. Od 2003 w PiS, 2012–2014 członek zarządu powiatowego. 2004–2007 i 2012–2015 ławnik Sądu Okręgowego w Legnicy, od 2006 egzaminator Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej we Wrocławiu potwierdzającej kwalifikacje zawodowe z przedmiotów mechanicznych; 2005–2012 pedagog w Zespole Szkół w Górze Śląskiej, od 2012 na emeryturze. Od 2012 członek Sekcji Emerytów i Rencistów przy Radzie Oddziału „S” tamże, od 2015 przew. Klubu „Gazety Polskiej” tamże, od 2019 członek komisji dyscyplinarnej dla nauczycieli przy wojewodzie dolnośląskim.

Odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności (2019).

2 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1982–18 X 1989 rozpracowywany przez Wydz. III KW MO/WUSW w Lesznie/p. V RUSW w Górze Śląskiej w ramach KE krypt. Niewinny.

Mirosław Żłobiński