Onoszkiewicz-Henel Tomasz
Tomasz Onoszkiewicz-Henel , ur. 12 V 1957 w Puławach. Ukończył Liceum Zawodowe nr 3 w Lublinie (1976).
1976–1977 aparatowy produkcji nieorganicznej w Zakładzie Kaprolaktamu w Zakładach Azotowych Puławy. 1977–1979 referent ds. zaopatrzenia w PKS Oddział
II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo.
Osobowy tamże. 1979–1984 monter maszyn i urządzeń przemysłu spożywczego w stacji uzdatniania wody w Fabryce Żelatyny tamże.
W latach 70. żeglarz regatowy, 1973–1977 kilkakrotnie I miejsce w zawodach okręgowych i wojewódzkich.
Od IX 1980 w „S”; 13 IX 1980 uczestnik spotkania założycielskiego MKZ w Puławach; od 15 IX 1980 inicjator i gł. organizator struktur założycielskich w Fabryce Żelatyny. 27 X 1980 – 17 VII 1981 powołany do odbycia zasadniczej służby wojskowej: do IV 1981 służba w szkole młodszych specjalistów przy Wyższej Oficerskiej Szkole Lotnictwa w Dęblinie, nast. jako obserwator-telegrafista w pułku lotnictwa szturmowego w Mirosławcu k. Piły (JW 4499); w czasie służby łącznie kilka miesięcy pobytu na izbie chorych i zwolnieniach lekarskich w celu unikania służby; przesłuchiwany przez kontrwywiad wojskowy po ujawnieniu rozpowszechniania ulotek „S” w jednostce wojskowej w Dęblinie. Od VII 1981 współpracownik Zarządu Oddziału w Puławach i redakcji pisma związkowego „Biuletyn Informacyjny NSZZ «Solidarność» Ziemi Puławskiej”; prowadził dyżury przy obsłudze teleksu; przywoził do Puław hurtowe ilości prasy i wydawnictw niezależnych z innych ośrodków w kraju.
Po 13 XII 1981 inicjator i organizator kolportażu prasy i ulotek na terenie Fabryki Żelatyny w Puławach oraz zawieszenia flagi „S” w nocy 9/10 X 1982 na kominie fabryki (flagę zawiesił Mirosław Maziarczyk). 1982 inicjator, redaktor i drukarz (gł. z Waldemarem Walczakiem i Zdzisławem Kowalczykiem) pisma podziemnego „Powstań Polsko, skrusz kajdany. Nieregularny Biuletyn Wojenny” tamże. 1983 inicjator, redaktor i drukarz pisma podziemnego „Mój głos” tamże. 1–2 XI 1983 wykonał i ustawił (wraz ze Zdzisławem Kowalczykiem) krzyż „S” i krzyż katyński na cmentarzu parafialnym w Puławach po ich przewróceniu i uszkodzeniu przez SB. 3 XI 1984 w czasie pogrzebu ks. Jerzego Popiełuszki powiesił wykonany przez siebie transparent „»S« Puławy” przy wejściu do kościoła pw. św. Stanisława Kostki w Warszawie. 1984 konserwator w Zakładzie Doskonalenia Zawodowego w Puławach. 1984 dyspozytor PKS Oddział I Towarowo-Spedycyjny tamże. Od 1985 na stałe w Niemczech; 1985–1990 azyl polityczny; od 2001 podwójne obywatelstwo. 1990–2019 dorywcze prace zarobkowe, nast. taksówkarz w Essen.
Odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności (2020).
1980–1981 rozpracowywany przez Wydz. III „A”/V KW MO w Lublinie w ramach SO krypt. Porozumienie.
Marcin Dąbrowski