Aktualnie znajdujesz się na:

Biogramy

Mianowicz Tomasz Jerzy

Tomasz Jerzy Mianowicz, ur. 7 IX 1955 w Stargardzie Szczecińskim. Absolwent Universite Paris IV Sorbonne, Wydz. Literatur Słowiańskich (1985).

1976–1978 studiował historię filozofii na Wydz. Filozoficznym Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie; 1979–1981 historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie.

1976/1977–1981 współpracownik KOR/KSS „KOR”; 1977 przystąpił do SKS; VIII 1980 w NZS.

1977–1981 utrzymywał kontakty z prasą i wydawnictwami niezależnymi, kolportował m.in. „Komunikat” i „Biuletyn Informacyjny” KOR/KSS „KOR”, „Robotnika”, był redaktorem i autorem artykułów w pismach „Indeks”, „Sygnał”, „Spotkania”, zasiadał w radzie programowej Krakowskiej Oficyny Studentów, uczestniczył w przemycie (Berlin Zachodni-Warszawa) bezdebitowych wydawnictw emigracyjnych, przeznaczonych dla tzw. latającej biblioteki prowadzonej przez Teresę Bogucką; publikował pod różnymi pseudonimami w paryskiej „Kulturze”; zbierał relacje o działaniach MO i SB przeciwko niezależnym działaczom (przeszukania, zatrzymania, rekwizycje); podjął ponadto próbę uzyskania zeznań świadków posiadających informacje o okolicznościach śmierci Stanisława Pyjasa i działaniach władz zmierzających do ich zastraszenia; jako działacz opozycyjny wielokrotnie zatrzymywany i przesłuchiwany, poddawany inwigilacji i przeszukaniom.

4 IX 1980 uczestnik spotkania współpracowników SKS w mieszkaniu Jarosława Zadenckiego, podczas którego zdecydowano o udziale komitetu w powoływaniu wolnych zw. zaw. w południowo-wschodniej Polsce (tworzenie punktów konsultacyjnych dla robotników, udostępnianie wzorów deklaracji i statutu NSZZ z Gdańska).

14 I 1981 wskazany w liście protestacyjnym Ogólnopolskiego Komitetu Założycielskiego NZS do Sejmu PRL jako szykanowany przez władze państwowe, niezależny działacz młodzieżowy.

VII 1981 przez RFN wyjechał do Francji.

1981–1989 na Zachodzie prowadził aktywną działalność w środowisku polskiej emigracji politycznej (Francja, Niemcy, Szwajcaria, Wielka Brytania), współpraca z polską prasą emigracyjną (m.in. z pismami „Archipelag”, „Kontakt”, „Kultura”, „Libertas”, „Puls”, „Słowo”, „Tygodnik Nowojorski”) oraz z ośrodkami emigracji czeskiej, rosyjskiej i ukraińskiej; publikował ponadto w prasie zachodniej (brytyjskiej, francuskiej, zachodnioniemiec- kiej i szwajcarskiej) nt. sytuacji w Polsce, udzielał wywiadów radiowych, prowadził odczyty; brał udział w akcji pomocy humanitarnej dla więźniów politycznych w Polsce; współpracował z ks. Franciszkiem Blachnickim i Chrześcijańską Służbą Wyzwolenia Narodów oraz Internationale Gesellschaft fur Menschen- rechte; należał do szeregu organizacji i stowarzyszeń, m.in. Freier Deutscher Autorenverband, Paneuropa-Union, PEN Club in Exil; współinicjator (z Jirim Ledererem i Alexandrem Tomskym) powołania roboczej grupy współpracy polsko-czeskiej.

1983–1994 redaktor w Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa w Monachium.

1984 upoważniony pisemnie przez Kornela Morawieckiego do występowania w Europie Zachodniej w imieniu SW, współpracował z podziemnymi pismami „Solidarność Walcząca” i „Biuletyn Dolnośląski”.

1994 jako jeden z pierwszych badaczy z Polski podjął kwerendę zasobów archiwalnych Urzędu Pełnomocnika Federalnego ds. Materiałów Państwowej Służby Bezpieczeństwa b. NRD (Urząd Gaucka); wyniki opublikował w kilkudziesięciu artykułach, m.in. w „Zeszytach Historycznych”, „Arcanach”, „Roczniku Polsko-Niemieckim”, „Studiach i Materiałach z Dziejów Opozycji i Oporu Społecznego”, „Karcie”, „Rzeczpospolitej”.

Autor ponad 100 publikacji naukowych w pracach zbiorowych i czasopismach, m.in. „Poland under Jaruzelski” (New York 1983), „Alexander Zinoviev as Writer and Thinker” (London 1988), „Der kulturelle Umbruch in Ostmitteleuropa” (Frankfurt am Main 2005), „Zmagania z historią. Życie i twórczość Józefa Mackiewicza i Barbary Toporskiej” (2011), „FORUM fur osteuropaische Ideen- und Zeitgeschichte”, „Zeitschrift des Forschungsverbundes”.

Stypendysta Woodrow Wilson Center i Fundacji Konrada Adenauera.

Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2008).

4 V 1979 - 25 III 1982 rozpracowywany przez Wydz. III KW MO w Krakowie w ramach SOR krypt. Skorpion; 4 II 1984 - 2 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1990 w zainteresowaniu operacyjnym Wydz. XI Dep. I MSW w Warszawie.

Paweł Mazur

Opcje strony

do góry