Hasła rzeczowe

Gazetka Ścienna

"Gazetka Ścienna", pismo wydawane w Szczecinie (redakcja mieściła się przy ul. Wyszyńskiego 23/8) przez Prywatną Fundację Kultury Niezależnej im. Aleksandra Borodina.

Ukazywało się w obj. 4-6 s. w formacie A4, w formie jednostronnego maszynopisu (wyjątkowo wydanie nadzwyczajne z 8 X 1988 było dwustronne); początkowo jako dziennik strajkowy, od nr. 17 (z 15 IX 1988) tygodnik. Nr. 25, specjalnym (z 12 XI 1988), uczczono 70. rocznicę odzyskania niepodległości – zamieszczono portrety Józefa Piłsudskiego i Ignacego Daszyńskiego.

Publikowano artykuły nt. krajowe i lokalne, zwracając szczególną uwagę na sprawy pracownicze i związkowe: poddawano krytyce taktykę nowo powstałego MKO „S” Regionu Pomorza Zachodniego, polegającą na wyciszaniu roszczeń różnych grup pracowniczych, i postawę Mariana Jurczyka i Stanisława Wądołowskiego podczas wizyty Jana Pawła II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. w Szczecinie i w czasie strajków V-VI 1988; domagano się wypłacenia odszkodowań osobom internowanym i więźniom politycznym, popierano strajk w Stoczni Gdańskiej im. Lenina; uznawano konieczność rozmów z władzami PRL, ale żądano spełnienia związkowych postulatów; opowiadano się po stronie nowych władz Regionu Pomorza Zachodniego „S” z Andrzejem Milczanowskim i Edwardem Radziewiczem w ich konflikcie ze zwolennikami M. Jurczyka; wspierano studentów bojkotujących szkolenie wojskowe; wyrażano nastroje krytyczne wobec Okrągłego Stołu i stylu sprawowania władzy przez A. Milczanowskiego; upominano się o los Polaków pozostałych w Związku Sowieckim. W nr. 24 (z 5 XI 1988) zamieszczono zapis konferencji prasowej Lecha Wałęsy z 3 XI 1988, zorganizowanej dla dziennikarzy zagranicznych, w nr. 26 (z 18 XI 1988) relację prof. Stelmachowskiego z obrad Okrągłego Stołu. Podawano wiadomości z zagranicy, informując m.in. o wynikach wyborów parlamentarnych w Izraelu i prezydenckich w Stanach Zjednoczonych, organizowano akcje zbierania polskich książek dla dzieci w ZSRS; podjęto ideę budowy pomnika Ofiar Stalinizmu i Muzeum Niezależnego Ruchu Robotniczego i Obywatelskiego w Szczecinie. Wysunięto też propozycję zorganizowania biura podróży i spółdzielni dla członków „S”. Zamieszczano przedruki artykułów, z którymi potem polemizowano lub je komentowano.

Pismo kolportowano głównie wśród członków „S”.

 

Mateusz Sitarz

Opcje strony

do góry