Encyklopedia Solidarności

https://encysol.pl/es/encyklopedia/hasla-rzeczowe/13443,Glos-Trzeciej-Bramy.html
18.04.2024, 02:27

Głos Trzeciej Bramy

„Głos Trzeciej Bramy”, pismo wydawane 11 VI 1988 – 3 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1989 w Gdańsku; zainicjowane podczas strajku w V 1988 w Stoczni Gdańskiej im. Lenina przez Piotra Babińskiego przy współpracy Pawła Maciejewskiego, malarza z Wydz. K-3 (wydano wtedy strajkową gazetkę wydziałową, wyrażającą bezpośrednio opinie strajkujących stoczniowców); podtytuł w nr. 19–20 „Niezależne pismo stoczniowców Wydz. K-3 Stoczni Gdańskiej”, w nr. 19!: „Pismo NSZZ «Solidarność» Wydziału K-3 S.G.”.

Ukazało się 21 nr. (do 16 XII 1988 nr. 1-20 i 3 II 1989 nr 19!) o obj. 2-4 s. w formacie A4, w nakładzie ok. 2 tys. egz.; wychodziło nieregularnie (do VIII 1988 wyszło kilkanaście nr. drukowanych w mieszkaniu Mirosława Majczyny, asystenta na Wydz. Chemii UG, przy ul. Zielonej na Dolnym Mieście w Gdańsku).

W składzie zespołu m.in.: P. Babiński, P. Maciejewski i M. Majczyna. W druku i kolportażu uczestniczyli też inni stoczniowcy, którzy jednocześnie dostarczali informacje o tym, co się działo na poszczególnych wydziałach. W kolportażu poza SG pomagali uczestnicy WiP, członkowie NZS i FMW.

Przed rocznicą Sierpnia ’80 wydrukowano plakaty upamiętniające strajk; w VIII 1988 od pierwszego dnia strajku ukazywało się wydanie strajkowe (odpowiedzialnych za druk „Rozwagi i Solidarności” zatrzymano na 48 godz. i zespół „Głosu Trzeciej Bramy” przejął ich obowiązki na terenie SG). Drukowano także ulotki strajkowe. Informacje z „Głosu Trzeciej Bramy” w czasie strajku były często cytowane w przeglądach prasy podziemnej Radia Wolna Europa.

 

Leszek Biernacki

Opcje strony