Hasła rzeczowe

Informator Bydgoski

„Informator Bydgoski”, jedno z pierwszych pism podziemnych w ówczesnym woj. bydgoskim, wydawane 1 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1982 – IV 1989, od VI 1982 powiązane z TKK „S” Regionu Bydgoskiego.

Ukazało się 179 nr. w formacie A5 lub (rzadziej) A4, początkowo drukowanych na powielaczu, od VII 1986, dzięki staraniom Marka Koczwary, techniką sitodruku, w nakł. ok. 2 tys, egz. Ukazywało się regularnie, od 1984 jako dwutygodnik, z przerwą wakacyjną.

W składzie zespołu: Henryk Cichy i Ryszard Helak (redaktorzy naczelni) oraz m.in. Tadeusz Bejgerowski, Marian Fundament, Eleonora Harendarska, Jerzy Harendarski, Bożena Kucewicz, Danuta Kucewicz-Bejgerowska, Stanisław Kaszubski, Jerzy Mierzejewski. Współpracowali: Beata Ambroziak, Danuta Cicha, Barbara Dziewulska, Mariola Grochowina, Liliana Kozłowska, Ewa Olszańska, Urszula Sobieralska, Dariusz Sobieralski, Renata Szopińska, Ryszard Urbaniak, Krzysztof Wiśniewski; drukowali m.in. J. Harendarski, U. Sobieralska, D. Sobieralski, R. Szopińska. Redakcja często pracowała w mieszkaniu D. i T. Bejgerowskich, tam również częściowo odbywał się druk. Publikowali m.in. Michał Filek (ps. Marcin Michałowski), R. Helak (ps. Jan Tyc, A.Q.Q.), Stefan Pastuszewski (ps. Pług), Jarosław Wenderlich (ps. Janina Kowalska).

Publikowano przede wszystkim komunikaty podziemnych struktur „S”, komentarze do aktualnych wydarzeń w kraju, sprostowania doniesień prasy reżimowej oraz informacje o represjach. Kolportowane bezpłatnie. Finansowane głównie ze środków własnych członków zespołu oraz z datków czytelników: grupa „IB” utworzyła Kasę Regionalną, w której gromadzono środki na działalność opozycyjną i charytatywną; księgową i kasjerem była Mirosława Dworczak; wpłaty od czytelników potwierdzano na łamach pisma.

Wydawano i kolportowano również okolicznościowe znaczki poczty podziemnej (np. z ks. Jerzym Popiełuszką, z Janem Rulewskim). Organizowano wykłady dla działaczy podziemnej „S” z udziałem m.in. Mariana Marka Drozdowskiego, Stefana Kurowskiego, Władysława Siły-Nowickiego, Jadwigi Staniszkis.

Od 12 III 1983 pismo rozpracowywane przez KW MO w Bydgoszczy w ramach SOR krypt. Optima.

 

Krzysztof Osiński

Opcje strony

do góry