Hasła rzeczowe

Jednością Silni

"Jednością Silni", pismo wydawane we Wrocławiu VIII 1982 – III 1990, początkowo przez MKK „S” jako międzyzakładowy biuletyn Przedsiębiorstwa Transportu Handlu Wewnętrznego, Wrocławskich Zakładów Metalowych (Wrozamet) i Zakładu Produkcji Uszczelnień Technicznych (Inco), nr. 4/5 (25/26) – 12 (34) z 1984 również Wrocławskich Zakładów Mechanizacji Budownictwa ZREMB. Od XI 1986 sygnowane przez Grupę Zakładową Karłowice Solidarności Walczącej (z powodu przejścia redakcji do SW). Od 1983 przy winiecie wizerunek Lecha Wałęsy jako logo, IV/V-IX 1986 Władysława Frasyniuka, od nr. 11-12 (z XI/XII 1986) logo SW. Numeracja podwójna: roczna i ciągła, niekiedy błędy.

Ukazało się 88 nr. (wydania specjalne nienumerowane) o obj. kilku s. w formacie A4 (do połowie 1984), następnie o obj. ok. 8 s. w formacie A5, drukowanych techniką sitodruku i na offsecie w nakładzie 1-3 tys. egz.; miesięcznik, niekiedy nr. łączone.

Dodatki i wydania specjalne: w 1983 dodatek nadzwyczajny ''Lech Wałęsa laureatem Nobla''; 15 X 1984 wydanie nadzwyczajne ''Złodziej egzekutorem'', 29 X 1984 ''Zamach na prawdę'' nt. zabójstwa ks. Jerzego Popiełuszki; 20 III 1985 wydanie specjalne o społecznym nauczaniu Kościoła, 12 V 1985 wydanie specjalne ''W 50. rocznicę śmierci Józefa Piłsudskiego'', 31 VIII 1985 wydanie specjalne ''Solidarność żyje, walczy i zwycięża. V rocznica NSZZ „Solidarność”'', 22 XI 1985 wydanie nadzwyczajne ''Obrona Antoniego Lenkiewicza'', 29 XI 1985 wydanie nadzwyczajne z okazji 67. rocznicy odzyskania niepodległości, 20 IV 1986 wydanie specjalne ''200 rocznica urodzin Waleriana Łukasińskiego'', 3 VI 1986 wydanie nadzwyczajne ''Zbigniew Bujak aresztowany''; w VI 1986 wydanie specjalne z okazji 30. rocznicy poznańskiego czerwca 1956, w XII 1986 wydanie specjalne z wywiadem z Józefem Teligą ''Polacy nigdy nie zaakceptują dyktatury''; 24 VII 1987 wydanie nadzwyczajne ''Ks. Adamowi Wiktorowi w hołdzie'' oraz 21 XI 1987 wydanie nadzwyczajne ''Uwolnić Kornela Morawieckiego''; w VIII 1988 wydanie specjalne ''Dopóki będzie komunizm – nie wolno nam spocząć na chwilę'' autorstwa ks. Adolfa Chojnackiego oraz w XI 1988 wydanie specjalne nt. poświęcenia na Jasnej Górze sztandaru Duszpasterstwa Ludzi Pracy; w 1990 wydania specjalne: 1 I szopka ''IV Rzeczpospolita'', 17 II ''Tomasz Wójcik przewodniczącym Zarządu Oddziału Wrocławskiego NSZZ „Solidarność”'', 30 III ''Niedokończony Zjazd: głosy do II WZD Regionu Dolny Śląsk''. Do pisma dołączano również dodatki samodzielne: ulotkę z X 1982 wzywającą do udziału w ogólnopolskim proteście 10 X 1982, w rocznicę rejestracji „S”, ulotkę z VIII 1983 Trzeźwość naszą siłą i honorem, 3 ulotki z 1984 wzywające do bojkotu wyborów, ulotkę z II 1985 wzywającą do 15-min. strajku 28 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1985, w III 1985 szopkę ''Temida podkasana i gwiazdy'', ulotkę z IV 1986 ''Zdrowie i życie W. Frasyniuka zagrożone''.

W składzie redakcji: Aleksandra Czerwińska i Elżbieta Kuźniak; druk m.in. Jan Bafalukosz, Ireneusz Piekarczyk, Irena i Stanisław Prockowie, Ireneusz Tokarek.

Publikowano artykuły o strategii i polityce opozycji, przypominano o najważniejszych rocznicach, zamieszczano relacje z większych protestów. W rubryce „Kronika zakładowa” ukazywały się informacje z różnych przedsiębiorstw, w dziale „Serwis informacyjny” krótkie wiadomości z kraju i Wrocławia. Pojawiały się również teksty o tematyce historycznej i religijnej, pisano o represjach i obronie szykanowanych oraz publikowano oświadczenia „S” różnego szczebla.

Kolportowane głównie we wrocławskim środowisku robotniczym. Pismo bezpłatne dla zakładów wydających, dla pozostałych płatne.

Kamil Dworaczek

Opcje strony

do góry