Encyklopedia Solidarności

https://encysol.pl/es/encyklopedia/hasla-rzeczowe/13617,Klub-Inteligencji-Katolickiej-w-Kaliszu.html
25.04.2024, 14:03

Klub Inteligencji Katolickiej w Kaliszu

Klub Inteligencji Katolickiej w Kaliszu, 1981-1989, powołany 9 III 1981 przy kaliskim klasztorze oo. Jezuitów przez uczestników Grupy Czwartkowej, zarejestrowany przez Urząd Wojewódzki w Kaliszu 23 IV 1981. Opiekunem Klubu był o. Stefan Dzierżek, współzałożycielami m.in. Wincenty Pawlaczyk, Józef Suda, Antoni Pietkiewicz, Stanisław Piotrowski, Bogusław Śliwa i Tadeusz Wolf. W spotkaniu założycielskim uczestniczyło 46 osób. KIK wynajmował w klasztorze jedno pomieszczenie, gdzie przechowywano dokumentację i mieściła się biblioteka. Członkowie KIK-u postawili sobie zadanie rozwijania pracy intelektualnej, doskonalenia moralnego, niesienia pomocy osobom starszym, kalekim i rodzinom wielodzietnym; organizowano spotkania, prelekcje; w 1981 prelegentami m.in. byli: dr Stanisława Grabska z „Tygodnika Powszechnego”, prof. Stanisław Stomma z UJ, o. Stefan Miecznikowski TJ, Oskar Chomicki z warszawskiego KIK. Klub współpracował z kaliską „S”: MKZ udzielała wsparcia i udostępniała środki techniczne. 15 XII 1981 wojewoda kaliski zawiesił działalność Klubu i przejął jego majątek, skarbnikiem była wówczas Irena Wanat. Klub wznowił działalność w VII 1983; 1 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1984 KIK i klasztor oo. Jezuitów podpisali umowę w sprawie użyczenia Klubowi jednego pomieszczenia. W l. 80. KIK stał się „przytuliskiem” dla działaczy „S” i opozycji, należeli do niego m.in. Maria Wleklińska, Anna Kleczewska, Elżbieta Wojciechowska, Lech Matyszczak, Jan Czekalski, Elżbieta Szmaja, Jadwiga Jarczewska, Stanisław Piotrowski, Wincenty E. Pawlaczyk, Leonarda i Ryszard Blewąscy, Antoni Waśkowiak, Tadeusz Wichliński oraz znani działacze kaliskiej „S” – A. Pietkiewicz, T. Wolf, Janusz Pietkiewicz i B. Śliwa; organizowano bardzo dużo spotkań i prelekcji, m.in. z udziałem: mec. Bogumiła Studzińskiego, ks. Stanisława Małkowskiego, doc. Jerzego Pietrzaka, o. S. Dzierżka i prof. Jana Pogonowicza. W 1984 KIK był współorganizatorem wystawy ''Wojna polsko-bolszewicka 1919-1920'' i spotkania w Klubie z udziałem m.in. Janusza Onyszkiewicza, A. Pietkiewicza, T. Wolfa, Bogdana Lisowskiego, Mieczysława Walczykiewicza, Leonarda Duszeńko, Mirosława Bartkowiaka, Jacka Malca i o. S. Dzierżka. Członkowie Klubu uczestniczyli w pielgrzymkach do Lichenia i na Jasną Górę, w X 1984 w odsłonięciu pomnika kard. Mieczysława Halki Ledóchowskiego w Ostrowie Wlkp. 1984-1989 prelegentami w KIK byli m.in.: o. gwardian Franciszek Fabiasz, Włodzimierz Suleja, dr Józef Baniak, o. Aleksander Jacyniak, dr Roman Skawiński, Przemysław Aleksandrowicz, doc. dr Olgierd Baehr; 1981-1989 prezesami byli: Antoni Waśkowiak, Bolesław Tomiec, Stanisław Piotrowski.

 

Grażyna Schlender

Opcje strony