Międzyzakładowy Komitet Organizacyjny NSZZ „Solidarność” Regionu Pomorza Zachodniego
Międzyzakładowy Komitet Organizacyjny NSZZ „Solidarność” Regionu Pomorza Zachodniego, utworzony 12 IX 1988, kontynuował pracę Międzyzakładowego KS powstałego 18 VIII 1988 z siedzibą w Porcie Szczecińskim; działał do 23-25 XI 1989, tj. do II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. WZD „S” Regionu Pomorza Zachodniego, na którym wybrano władze Regionu. W jego skład weszli reprezentanci strajkujących na przełomie VIII/IX 1988 w Szczecinie zakładów pracy: Edward Radziewicz – przew., Józef Ignor – wiceprzew., Andrzej Milczanowski – sekretarz, Jerzy Wojtowicz – członek (delegat Zarządu Portu Szczecin-Świnoujście), Jarosław Krakowski – członek (delegat ZPS-Ś), Jan Pyś – członek (delegat Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Komunikacji Miejskiej w Szczecinie), Edward Dwojakowski – członek (delegat Zakładów Budownictwa Kolejowego); rzecznikiem MKO został Jerzy Zimowski, doradcą – mec. Władysław Siła-Nowicki; do rozmów przy Okrągłym Stole upoważniono E. Radziewicza, jego doradcą został W. Siła-Nowicki; MKO przejął wszelkie zobowiązania zaciągnięte przez MKS. Postanowiono, że skład MKO jest otwarty: każda organizacja zakładowa „S” przystępująca do MKO deleguje 1 przedstawiciela, jeśli ma co najmniej 100 członków, lub łącznika, gdy nie przekracza 100 członków. MKO mieścił się w pomieszczeniach przy kościele oo. Jezuitów (św. Andrzeja Boboli) w Szczecinie. 14 IX 1988 w skład MKO weszli przedstawiciele Wojewódzkiej Rady „S” RI Regionu Pomorza Zachodniego – Piotr Baumgart i Artur Balazs. Ponadto dołączyli: Romuald Ziółkowski jako przew. KS WPKM w Szczecinie oraz Józef Kowalczyk jako z-ca przew. KS ZPS-Ś. 12 X 1988 na mocy porozumienia pomiędzy MKO i Radą Koordynacyjną „S” Regionu Pomorza Zachodniego w skład MKO weszli jej przedstawiciele: Władysław Dziczek, Longin Komołowski (obaj ze Stoczni Szczecińskiej im. A. Warskiego), Tadeusz Olczak (z Przedsiębiorstwa Przemysłu Cukierniczego), Mieczysław Lisowski (WPKM) oraz Jacek Sauk (z Wyższej Szkoły Morskiej w Szczecinie); ustalono, że po połączeniu obu organizacji działania będą prowadzone pod nazwą MKO (połączenie aktywów miało nastąpić najpóźniej do 31 X 1988). Przy MKO rejestrowały się Komitety Organizacyjne „S” zakładów pracy woj. szczecińskiego, pierwszymi były: KO ZPS-Ś (1615 członków), KO WPKM (700), KO ZBKol. (350), KO SS im. A. Warskiego (1300), KO Przedsiębiorstwo Hurtu Spożywczego Oddział w Szczecinie (PHS O/Sz - 122), KO Meratronik (120), KO PPC Gryf (1100), KO WSM (123), KO Cefarm (100), do składu MKO dołączyli: Andrzej Bieniek i Andrzej Kropopek (KO ZBKol.), Andrzej Antosiewicz (KO SS im. A. Warskiego), Kazimierz Żelizko (KO PHS O/Sz), Henryk Trybuła (KO Meratronik), Jan Kmieciak (KO PPC Gryf), Zbigniew Boguniewski (KO WSM), Bohdan Szczęsny (KO Cefarm), Mieczysław Ustasiak, Jan Tarnowski, Ewaryst Waligórski (wszyscy z ZR „S”). 23 III 1989 powstał z inicjatywy MKO Obywatelski Komitet Porozumiewawczy Regionu Pomorza Zachodniego ds. wyborów do Sejmu i Senatu, którego zadaniem było przeprowadzenie kampanii wyborczej „S” do parlamentu. 20 IV 1989 siedzibę MKO przeniesiono na ul. Odrowąża w Szczecinie, w ramach MKO powstały: Biuro Organizacyjne, Biuro Interwencji, Biuro Prawne, nast. przy BO powstała pracownia komputerowa, a przy BI – zespół prawny. W VII 1989 zawiązał się zespół redakcyjny tygodnika „Jedność”. Biuro Organizacyjne zajmowało się gł. rejestracją KZ, prowadziło nadzór merytoryczny nad procesem wyborczym w „S”. Od IX 1988 do IV 1989 zarejestrowało się przy MKO 110 KZ, a do 20 XI 1989 zarejestrowano jeszcze 416 KZ, w których skupionych było ponad 50 tys. osób; Biuro Interwencyjne zajmowało się gł. rozwiązywaniem konfliktów pomiędzy KZ a kierownictwami zakładów pracy, łącznie interweniowało lub udzieliło porad w ok. 1500 sprawach; Biuro Prasowe było głównym źródłem informacji dla członków „S” o działalności Związku w regionie, docierały one do działaczy za pośrednictwem organu MKO „Korespondent” (kontynuacji „Biuletynu «Solidarność»” wydawanego 15 IX 1988 – 3 VIII 1989).