Międzyzakładowy Robotniczy Komitet Samoobrony Społecznej NSZZ „Solidarność”
Międzyzakładowy Robotniczy Komitet Samoobrony Społecznej NSZZ „Solidarność”, zawiązane II/III 1982 porozumienie warszawskich zakładów pracy. Powstał przez rozszerzenie utworzonego pod koniec XII 1981 Robotniczego Komitetu Samoobrony Społecznej „S” Huty Warszawa, którego inicjatorem był Edward Mizikowski, pracownik Huty, przy współudziale Zbigniewa Romaszewskiego.
Celem RKSS była pomoc ofiarom represji i ich rodzinom, organizowanie protestów przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego oraz przekazywanie informacji nt. bieżącej sytuacji. Z organizacją utrzymywali kontakty ukrywający się Zofia i Zbigniew Romaszewscy oraz Jarosław Kaczyński, który w pierwszych dniach stanu wojennego przedostał się do strajkującej Huty Warszawa. Organem RKSS było pismo „Głos Wolnego Hutnika” (13 I – 23 II 1982, główny twórca: publicysta Andrzej Machalski).
Pod koniec II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1982 E. Mizikowski nawiązał kontakt z Jerzym Bogumiłem z Centrum Naukowo-Produkcyjnego Materiałów Elektronicznych oraz Romanem Bielańskim z Zakładów Mechanicznych Ursus, czego rezultatem było przekształcenie się RKSS w MRKSS. MRKSS domagał się uwolnienia internowanych, zniesienia stanu wojennego, przywrócenia prawa do legalnego działania „S” oraz podpisania przez władze nowego porozumienia ze statutowymi władzami „S”. Organ prasowy MRKSS „Głos Wolnego Robotnika” był kontynuacją „Głosu Wolnego Hutnika”, dlatego jego numeracja zaczynała się od nr. 7 (ukazało się po kilkanaście nr. „GWH” i „GWR”). W IV 1982 przywódcy MRKSS nawiązali kontakt z przedstawicielami Porozumienia CDN, czego skutkiem było połączenie obu struktur i powstanie 24 IV 1982 MRKS.