Międzyzakładowy Środkowo-Wschodni Komitet Założycielski NSZZ „Solidarność”
Międzyzakładowy Środkowo-Wschodni Komitet Założycielski NSZZ „Solidarność” – założony 10 IX 1980 w Świdniku pod nazwą „Międzyzakładowy Środkowo-Wschodni Komitet Założycielski Niezależnych Samorządnych Związków Zawodowych z siedzibą w Lublinie”, podczas spotkania przedstawicieli 27-28 zakładów pracy z Lublina, Świdnika, Puław, Lubartowa i (prawdopodobnie) Chełma. Przewodniczącym Komitetu został Czesław Niezgoda – przywódca lipcowego strajku w Węźle PKP Lublin. W skład Komitetu weszli ponadto: Ryszard Kuć (zastępca przewodniczącego), Stanisław Daniel (zastępca przewodniczącego), Jerzy Gregorowicz, Aleksander Chrzanowski, Zdzisław Kudyk, Jan Nakonieczny, Bolesław Ćwikła, Marian Smalec, Jan Bochra, Wiesław Krzyszczak i Ryszard Jankowski.
W następnych tygodniach w jego skład weszli jeszcze: Janusz Rożek, Jan Bartczak, Zbigniew Jędruszewski, Andrzej Jóźwiakowski, Wiesław Kamieński, Mieczysław Łazarz, Bogdan Misiak, Antoni Pietrzak, Adam Stanowski, Czesław Wawrzyk, Bogusław Mikus, Janusz Karpiński, Zygmunt Łupina, Andrzej Sokołowski i Julian Dziura.
Mniej więcej od końca września 1980 komitet występował pod nazwą: Międzyzakładowy Komitet Założycielski NSZZ „Solidarność” Regionu Środkowo-Wschodniego (krótsza wersja: MKZ – Lublin NSZZ „Solidarność”). W ciągu jesieni 1980 Komitet skupił wokół siebie struktury związku w historycznych granicach Lubelszczyzny, z terenu ówczesnych województw: lubelskiego, zamojskiego, chełmskiego oraz częściowo bialskopodlaskiego i siedleckiego. W styczniu 1981 odłączył się MKZ w Chełmie (wraz ze strukturami w Krasnymstawie) tworząc osobny Region Chełmski.
Pierwsza siedziba komitetu, od 27 IX 1980, mieściła się przy ul. Okopowej 7 w Lublinie. W połowie II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1981 MKZ rozpoczął przejmowanie kamienicy po WRZZ przy ul. Królewskiej 3 (do dziś siedziba Zarządu Regionu). Nieco wcześniej, w nocy z 6 na 7 II 1981, podczas zebrania komitetu, na tle negatywnej oceny działalności Prezydium MKZ, przewodniczący Niezgoda wraz z dwoma zastępcami (Stanisław Daniel i Ryszard Kuć) złożyli rezygnację. Przyjęto dymisję Niezgody i Daniela. Wiceprzewodniczącego Kucia pozostawiono na stanowisku. Wybrano 7-osobowe prezydium. Nowym przewodniczącym został Jan Bartczak. Nowym członkiem prezydium został Andrzej Sokołowski. W trakcie zebrania, z funkcji wiceprzewodniczącego zrezygnował Bolesław Ćwikła.
Komitet zakończył swe funkcjonowanie 16-17 V 1981, z chwilą przeprowadzenia demokratycznych wyborów do Zarządu Regionu, podczas drugiej tury I Walnego Zebrania Delegatów Regionu Środkowo-Wschodniego, odbywającego się w Świdniku.