Encyklopedia Solidarności

https://encysol.pl/es/encyklopedia/hasla-rzeczowe/14232,Protest-w-klubie-Ikar-w-Czestochowie.html
29.03.2024, 14:19

Protest w klubie Ikar w Częstochowie

"Protest w klubie Ikar w Częstochowie", 11-19 XI 1980. Przyczyną protestu było wprowadzenie przez wojewodę częstochowskiego Mirosława Wierzbickiego stanu wyjątkowego w województwie w związku z zapowiedzianym strajkiem ostrzegawczym „S” w razie odmowy rejestracji „S”.

10 XI 1980 o godz. 12.00 wojewoda polecił dyrektorom częstochowskich zakładów powstrzymać „S”, zapowiedział, że strajki jako akty antypaństwowe będą tłumione przy użyciu siły; dyrektorzy, wykonując polecenia wojewody, podali się w swoich zakładach za pełnomocników rządu, zakazali przygotowań do strajku i zgłaszania postulatów, zabronili dostępu do radiowęzłów, zarekwirowali maszyny do pisania, zrywali plakaty z hasłami „S”, zagrozili, że osoby, które nie podporządkują się zarządzeniom, zostaną zwolnione z pracy. 11 XI 1980 o godz. 9.00 na cotygodniowym zebraniu w klubie Ikar przy MPK spotkała się tzw. Regionalna Komisja Koordynacyjna (przedstawiciele zakładowych komitetów założycielskich) oraz działacze Regionalnego Komitetu Założycielskiego „S”. Zażądano natychmiastowych wyjaśnień od wojewody i postanowiono nie opuszczać posiedzenia aż do skutku. Wojewoda zlekceważył związkowców. 12 XI 1980 Regionalna Komisja Koordynacyjna wystąpiła do premiera o odwołanie władz woj. i miejskich, zarzucając im nieudolność, nadużywanie władzy i prowokowanie napięć, i zażądała przybycia do Częstochowy komisji rządowej. Organizacje zakładowe „S”, nie przerywając pracy, zgłaszały poparcie dla protestujących związkowców, przekazywały pieniądze i żywność, mieszkańcy miasta gromadzący się pod klubem dostarczali związkowcom nowych argumentów: wypomniano budowę nowego gmachu KW PZPR (zamiast szpitala), willi, tzw. gryglówki, dla I sekretarza KW PZPR Józefa Grygla, przejścia podziemnego blokującego dojście do Jasnej Góry, marnotrawstwo żywności po pielgrzymce Jana Pawła II. W klubie zaczęto drukować na ręcznym powielaczu „Biuletyn Solidarność Regionu Częstochowa”. 14 XI 1980 z protestującymi spotkał się J. Grygiel i odrzucił wszystkie oskarżenia; tego dnia ogłoszono stan gotowości strajkowej w regionie i zapowiedziano strajk ostrzegawczy na 19 XI 1980. W niedzielę 16 XI 1980 duszpasterz akademicki ks. Ireneusz Skubiś odprawił mszę św. dla protestujących; wieczorem do klubu przybył wiceminister administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska Jan Jabłoński, nie miał jednak uprawnień do negocjacji. 17 XI 1980 przybył doradca KKP mec. Wiesław Chrzanowski i pozostał do końca protestu. Determinacja związkowców oraz poparcie społeczeństwa skłoniły władze do rozmów: tego samego dnia przybyła delegacja rządowa kierowana przez ministra administracji Józefa Kępę. RKK podczas rozmów reprezentowali: Zbigniew Kokot, Jan Styra, Teresa Ujazdowska, Wacław Piech (radca prawny) i Zdzisław Bojarski (przewodniczący RKZ). Negocjacje trwały całą noc, ich przebieg transmitowano przez głośniki na zewnątrz klubu dla kilkuset oczekujących mieszkańców miasta.

19 XI 1980 o godz. 6.30 osiągnięto porozumienie w postaci osobnych oświadczeń ministra i RKK. Niepodpisanie wspólnego porozumienia spowodowało konieczność dodatkowej interwencji Z. Kokota i J. Styry w Sejmowej Komisji Administracji i Gospodarki Terenowej po oświadczeniu ministra J. Kępy 21 XI 1980 w Sejmie PRL, że jego komisja nie doszukała się przypadków złamania prawa w Częstochowie. W wyniku protestu, bez jednego dnia strajku, odwołano wojewodę, prezydenta Częstochowy, ich zastępców, przewodniczących WRN i MRN; stanowiska partyjne stracili niebawem także I sekretarze KW i KM PZPR w Częstochowie.

Wojciech Rotarski

Opcje strony