Ruch Młodzieży Niezależnej w Gorzowie Wielkopolskim
Ruch Młodzieży Niezależnej w Gorzowie Wielkopolskim; jako oficjalną datę powstania Ruchu Młodzieży Niezależnej w Gorzowie Wlkp. przyjmuje się 23 IV 1983 – dzień wydania 1 i 2 n-ru „Szańca” - Biuletynu RMN w Gorzowie Wlkp., przez Marka Rusakiewicza i ukrywającego się Krzysztofa Sobolewskiego (b. działaczy rozbitego przez SB Młodzieżowego Ruchu Oporu). Na pocz. RMN koncentrował się gł. na rozbudowie struktur: w poł. 1984 obejmował większość gorzowskich szkół średnich oraz część szkół podstawowych; liczną i aktywną grupę stanowiła młodzież z I LO: z Robertem Kuraszkiewiczem na czele tworzyli trzon redakcji „Szańca”, zbudowali rozległą i sprawnie działającą siatkę kolportażu na terenie LO, w XII 1984 rozpoczęli wydawanie własnego pisma „Sokół. Pismo Młodzieży Myślącej I LO”. Działacze RMN drukowali i kolportowali ulotki, malowali na murach hasła niepodległościowe, prowadzili koła samokształceniowe, wypożyczalnię niezależnych wydawnictw - książek i kaset (Iwona Jarek, Eugeniusz Sowa, Beata Kaszkowiak, Lucyna Bałdyga). Dzięki współpracy z RKW rozwijano poligrafię, powstała Agencja Wydawnicza Szaniec, która wydawała „Szańca”, „Sokoła” (1984-1987), „Zeszyty Samokształceniowe”, kartki, kalendarze, ulotki. 22 II 1985 podczas akcji ulotkowej SB ujęło Jarosława Wojewódzkiego, który na skutek użycia przemocy w trakcie przesłuchań ujawnił nazwiska części działaczy z podziemia; 25 II w Kostrzynie wpadł punkt przechowywania podziemnej prasy prowadzony przez Szymona Wieczorka, ucznia I LO. Zapoczątkowało to aresztowania, represje objęły ponad 30 osób, 11 aresztowano: Beatę Szrejder, Jacka Kowalskiego, Jacka Pieczyńskiego, Szymona Wieczorka, Iwonę Suchockę, Roberta Głuchego, Roberta Bartosza, Jarosława Wojewódzkiego, Jarosława Sychlę, Waldemara Rusakiewicza, Marka Rusakiewicza; zwolniono z pracy nauczycieli I LO: prof. prof. Walentego Burkę i Emilię Cieślę. Mimo represji gorzowski RMN przetrwał i się rozwijał; regularnie ukazywały się „Szaniec” i „Sokół”, pojawiły się ulotki i napisy na murach; trzech działaczy RMN: Krzysztof Sobolewski, Jarosław Wojewódzki i Kazimierz Sokołowski, włączyło się w ogólnopolską akcję odmowy składania przysięgi wojskowej ''na wierność LWP i bratniej Armii Radzieckiej'', co dało początek Ruchowi Wolność i Pokój w Gorzowie Wlkp.; w Gorzowie i Międzyrzeczu prowadzono akcje protestacyjne przeciwko składowaniu odpadów radioaktywnych w Międzyrzeckim Rejonie Umocnionym oraz budowie elektrowni atomowej w Klępiczu. Działalność opozycyjna młodzieży gorzowskiej stanowiła inspirację dla innych ośrodków w kraju, na wzór i przy pomocy gorzowskiego RMN powstały podobne organizacje w Lublinie, Międzyrzeczu, Gubinie, Głogowie i Zielonej Górze, Wałbrzychu, Bielsku-Białej, Świdnicy, Kamiennej Górze, Wrocławiu. W VI 1989 współzałożyciel Ruchu i jego lider, Marek Rusakiewicz został posłem na Sejm. 21 V 1990 RMN została zarejestrowana jako organizacja ogólnopolska, z końcem VI 1990 zakończyła działalność.