Siły Zbrojne Polski Podziemnej
Siły Zbrojne Polski Podziemnej, konspiracyjna organizacja założona na pocz. 1982 przez grupę młodzieży z Grodziska Mazowieckiego, funkcjonująca również po in. nazwami. Należało do niej kilkunastu licealistów oraz student Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Powodem powstania organizacji była chęć zemsty za śmierć górników z KWK Wujek Wujek "Wujek", pismo wydawane od jesieni 1982 – I 1986 w Katowicach przez Młodzieżowy Komitet Oporu Społecznego przy KWK Wujek zrzeszony w sieci KOS. oraz przeciwstawienie się stanowi wojennemu. Członkowie SZPP spotykali się m.in. na plebanii w Grodzisku Mazowieckim u ks. Sylwestra Zycha. Wg zamierzeń organizatorów grupa miała opierać się na strukturze piątkowej. Pierwsza akcja SZPP polegała na rozrzuceniu ulotek z wierszem Do generała w kościele św. Krzyża w Warszawie. Planowano zdobywanie broni przez rozbrajanie funkcjonariuszy MO i żołnierzy WP, w celu użycia jej w momencie powstania narodowego bądź próby odbicia internowanych. Pocz. w rozbrajaniu uczestniczyli: Robert Chechłacz, Andrzej Hybik i Tomasz Łupanow. W II 1982 udało się odebrać broń 2 żołnierzom WP, rozbrojonym na jednej z ulic Grodziska Mazowieckiego i w autobusie komunikacji miejskiej w Warszawie. 18 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1982 R. Chechłacz postrzelił w tramwaju, w trakcie próby rozbrojenia, st. sierżanta MO Zdzisława Karosa w Warszawie (w akcji uczestniczył też T. Łupanow). Obu członkom SZPP udało się zbiec z miejsca zdarzenia; Z. Karos zmarł na skutek obrażeń 23 II 1982. W prasie i tv pokazano portrety pamięciowe sprawców, mimo to próbowali oni przeprowadzać dalsze akcje. 4 III 1982 rozpoczęły się aresztowania członków SZPP, w czasie śledztwa byli bici i torturowani. Broń, od której zginął Z. Karos, znaleziono u ks. S. Zycha. Proces członków SZPP rozpoczął się 23 VIII 1982. Zarzuty postawiono 8 osobom: R. Chechłaczowi, A. Hybikowi, Tomaszowi Krekorze, T. Łupanowowi, Stanisławowi Matejczukowi, Tadeuszowi Właszczukowi, Jarosławowi Węcławskiemu i ks. S. Zychowi; bronili ich m.in. Maciej Dubois i Władysław Siła-Nowicki. 8 IX 1982 sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego skazał R. Chechłacza na 25 lat pozbawienia wolności; T. Łupanowa na 13 lat, S. Matejczuka na 6 lat (w 1988 zwolnieni na mocy amnestii), ks. S. Zycha na 4 lata (po rewizji prokuratury SN podwyższył wyrok do 6 lat, w 1986 zwolniony na mocy amnestii), T. Właszczuka na 2 lata, Jarosława Węcławskiego na 2 lata w zawieszeniu, T. Krekorę na 2 lata w zawieszeniu, A. Hybika na 2 lata w zawieszeniu.