Encyklopedia Solidarności

https://encysol.pl/es/encyklopedia/hasla-rzeczowe/14403,Solidarni-Poznan.html
25.04.2024, 04:30

Solidarni (Poznań)

„Solidarni”, pismo sygnowane przez „S”/„S” Poznań, wydawane w 2 edycjach: pierwsza – 15–31 XII 1981, druga – 31 XII 1981 – 23 V 1983. Ukazały się 62 n-ry; w pierwszym okresie 3 n-ry, obj. 2s., format A4, maszynopis, nakł. 5 egz. z adnotacją: „Przeczytać, przepisać i podać dalej!”; w drugim okresie obj. 2–4 s., format A4, druk na ramce/pow., nakł. 150–2 tys. egz. (1983). Większość zespołu zw. wcześniej z „Serwisem Informacyjnym «S»” UAM: Teresa Rzepa i Aleksandra Pietrowicz (redaktor), Tatiana Martin-Pietrowicz, Marek Gaul, Andrzej Machowski (współpraca), Władysław Boczoń (maszynopisanie), Janusz Matysiak, Maria Pietrowicz, Jan Kołodziejski, Piotr Skrzypczak, Krzysztof Ludwik, Henryk Rychlewski, Jerzy Rychlewski (druk).

Wydano 4 dodatki spec.: „Co wiemy o internowanych?” (z IV 1982), „Co wiemy o prześladowanych” (z XI 1982), „Akcja interwencyjna sił porządkowych w Lubinie” (Raport Prokuratury Garnizonowej we Wrocławiu 21 II 1983), „«S» dziś. Oświadczenie programowe TKK «S»” (28 II 1983). Publikowano artykuły informacyjne oraz instruktażowe (nt. małego sabotażu, organizowania się w ,,piątki”, taktyki demonstracji, wykonywania plakatów i ulotek), dokumenty podziemnych struktur „S”, artykuły polityczne, analityczne, problemowe; wypowiedzi Sławomira Mrożka, Czesława Miłosza i in., wywiady z czołowymi działaczami, także poezję stanu wojennego. Adresowane do szerokiego grona odbiorców, nie tylko członków ,,S”. Kolportowane m.in. w Poznaniu.

26–27 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1983 zatrzymano lub aresztowano osoby związane z pismem (m.in. T. Martin Pietrowicz, M. Pietrowicz, J. Matysiaka, J. Rychlewskiego, Włodzimierę Paszkiewicz (VII zwolnieni na mocy amnestii). II–V 1983 pismo przygotowywał inny zespół (m.in. Hanna Lipińska i Tadeusz Łuczkiewicz). Nr 57 wydany przez zespół zastępczy (dla zmylenia SB datowany 28 II 1983), w zmienionej szacie graficznej, nr 58 z podtytułem: „NSZZ «Solidarność» Poznań”, od n-ru 59: „NSZZ «Solidarność» Wielkopolska”. Kontynuacja pod tytułem „Solidaność”/„Solidarność Poznań” do III 1990.

1982–1983 pismo rozpracowywane m.in. przez Wydz. V KW MO w Poznaniu w ramach SOR krypt. Podziemie.

 

Eugenia Dabert

Opcje strony