Encyklopedia Solidarności

"Solidarność", podtytuł: „Pismo Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego «Solidarność» z siedzibą w Legnicy”, wydawane 1 X 1980 – 5 VI 1981.

Ukazały się 22 nr. o obj. 2-13 s. w formacie A4, drukowane na powielaczu (nr. 1-20) i offsecie (nr. 21-22) w nakładzie 6 tys. egz. Dodatki: do nr. 2 (z 1980) przedruk artykułu z „Solidarności Dolnośląskiej”: ''Dlaczego strajkowaliśmy''; do nr. 21 (z 1981): ''Stefan Kardynał Wyszyński Prymas Polski 3 sierpnia 1901 – 28 maja 1981'' Norberta Rękowskiego; wydano także 2 nr. specjalne z okazji 1 Maja i 3 Maja.

W składzie redakcji: Henryk Nazarczuk (redaktor naczelny), Marek Kozłowski, Andrzej Górniak, Andrzej Bednarz, Hanna Krzewska-Lis, Janina Stasiak, Krystyna Sobierajska (nr 2), Franciszek Grzywacz (fotoreporter); autorzy winiety: M. Kozłowski, Janusz Lewandowski.

Publikowano dokumenty, m.in. MKZ „S” w Legnicy, KKP „S”, Międzyszkolnego Komitetu Założycielskiego „S” Nauczycieli w Legnicy, MKZ „S” Mazowsze, informacje związkowe, artykuły, komentarze publicystyczne (dot. oświaty i kultury, prowokacji i aparatu represji, rozwoju „S”, opieki zdrowotnej, problemów społecznych, ochrony środowiska, rolnictwa itp.), informacje o wydarzeniach w Legnicy i woj., przedruki z „Solidarności Dolnośląskiej”, „Szpilek”, „Wolnego Związkowca”, wiersze; zamieszczano ogłoszenia i krótkie doniesienia informacyjne. Publikowano m.in. teksty: Andrzeja Wojnarowicza, Zygmunta Mroza, Jerzego Węglarza, Tadeusza I. Kwinty, Andrzeja Treutza, Kazimierza Bukowskiego, Kazimierza Patera, Włodzimierza Siedleckiego, Wojciecha Gryglaszewskiego, Ryszarda Barana, Ewy Dakszewicz, Lecha Łakomskiego, Adama Bajka, Norberta Rekowskiego.

Kolportowano w Regionie.

Od nr 23 (z 12 VI 1981) zmiana tytułu na „Solidarność Zagłębia Miedziowego”; pismo wydawane przy MKZ „S” w Legnicy, od VII 1981 przy Zarządzie Oddziału Woj. „S” tamże. Zachowano ciągłość numeracji.

Do 13 XII 1981 wydano 25 nr. (ostatni: nr 47 z 11 XII 1981) w formacie A4, drukowanych na offsecie w nakładzie 6-10 tys. egz.

W składzie redakcji: H. Nazarczuk (redaktor naczelny), M. Kozłowski, H. Krzewska-Lis, J. Stasiak, Jerzy J. Mat, Zbigniew Tarkowski; autorzy m.in.: K. Sobierajska, Z. Bobińska-Jaszcza, Jan Kosiorek, Andrzej Kosiorek, Krzysztof Wolicki, W. Siedlecki, Andrzej Gyurkovich, Piotr Serafin, Jan Biedak, Zbigniew Kuźniar, Stanisław Nowak, Egon Naganowski, Józef Djaczenko, Wojciech Uczkiewicz, Andrzej Wierzbicki, Marta Gąsiorowska, Henryk Sobierajski, Andrzej Kosmalski, E. Dakszewicz, Kazimierz Bukowski, Krzysztof Miszczak, Józef Kuśmierek, Bronisław Kowalski. Zamieszczano rysunki Zenona Dytkowskiego, Andrzeja Mleczki, H. Nazarczuka, M. Kozłowskiego, fotografie Ireneusza Pola, F. Grzywacza, Małgorzaty Nazarczuk, Krzysztofa Capały. Druk: Leokadia Janowiec, Tadeusz Henzel, Władysław Ilnicki. Na I KZD akredytowanymi dziennikarzami pisma byli: H. Nazarczuk, M. Kozłowski.

Równolegle z edycją „SZM” ukazało się 21 wydań o odrębnej numeracji (nr 21 z 9 X 1981) dodatku pt. „Biuletyn Zjazdowy” (IX-X 1981) o obj. 2-4 s. w formacie A4, drukowanego na offsecie w nakładzie 6-10 tys. egz. Ten sam skład redakcji. Zamieszczano dokumenty zjazdowe, wywiady, komentarze, doniesienia z teleksów. W X 1981 wydano 3 nr. satyrycznej „Wkładki manipulacyjno-regeneracyjnej” pt. ''Nieodłączne dziecię pełzającego manipulo''. Z okazji 11 XI 1981 wydano dodatek specjalny do nr. 43 ''Józef Piłsudski twórca II Rzeczypospolitej''. Publikowano wywiady z kandydatami na przewodniczącego, następnie członków ZOW, obszerne relacje z I i II WZD woj. legnickiego, I WZD Regionu Dolny Śląsk, I KZD, publikowano dokumenty ZKR, KZ, ZOW, ZR, KKP i I KZD, artykuły historyczne dot. poznańskiego Czerwca ’56, Czerwca ’76, rocznicy śmierci gen. W. Sikorskiego, wybuchu Powstania Węgierskiego 1956, reportaże z zakładów pracy, wyniki sondaży, artykuły m.in. o tematyce ekologicznej, samorządach pracowniczych, reformie gospodarczej, wywiady z członkami ZOW.

Po 13 XII 1981 kontynuowano wydawanie pisma w podziemiu, od I 1982 pod zmienionym tytułem „Solidarność Zagłębia Miedziowego. Pismo wojenne wydawane przy Międzyzakładowym Komitecie Strajkowym NSZZ «S» w Legnicy/Zagłębie Miedziowe w Legnicy”.

Po ujawnieniu się struktur „S” w VI 1989 roku ukazał się kolejny nr „Solidarności Zagłębia Miedziowego”. Regularnie pismo ukazuje się od 16 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1990 (nr 48).

Łukasz Sołtysik