Sygnały
„Sygnały”, pismo informacyjne „S”, wydawane 1980–12 XII 1981 przez MKZ w Opolu, nast. od VII 1981 przez ZR Śląska Opolskiego. Pocz. ukazywało się jako „Wiadomości Dnia”, pismo Ośrodka Badań Społecznych i Biura Informacyjnego „S” w Warszawie, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1981 pt. „Z Chwili” z podtytułem: „Informator codzienny MKZ” (zachował się nr 5/37 z 17 II 1981), nast. (jeszcze II 1981) jako „Sygnały” (najpóźniej od nr. 7/39 z 19 II 1981).
„Wiadomości Dnia” wydano w formacie A4. Później pismo ukazywało się w formacie A5 (do XI 1981), nast. A4, druk na offsecie, w nakł. ok. 2 tys. (do poł. III 1981) – 10 tys. egz. (w II poł. XI 1981); pocz. wychodziło codziennie, po przejęciu od IV 1981 pisma przez redakcję „Solidarności Opolszczyzny” co 2–3 dni.
W redakcji w poł. II 1981: Tadeusz Kasprowicz i Krzysztof Oleszko (wg stopki redakcyjnej w nr. 3/35 z 13 II 1981); nr 4/36 „Wiadomości Dnia” z 14 II 1981: Edward Bielak, Teresa Łukaszewicz i Jerzy Ciesielski (z Biura Informacyjnego MKZ w Opolu); nr 5/37 „Z Chwili” z 17 II 1981: Zygmunt Geleta, E. Bielak i Joanna Baliś (Dział Kolportażu i Informacji MKZ w Opolu); od II do poł. IV 1981: Z. Geleta, E. Bielak i J. Baliś, Andrzej Laskowski, Edward Fułat, Janusz Wójcik, Anna Adamczyk, Józef Mateuszczyk, T. Kasprowicz, Krzysztof Stachowski i Janina Krynicka; od nr. 41/70 z 14 IV 1981: Antoni Klusik (sekretarz redakcji), K. Oleszko, K. Stachowski i J. Krynicka z zespołu redakcyjnego „Solidarności Opolszczyzny”. Ostatni zespół redakcyjny „Sygnałów” pokrywał się w praktyce z zespołem redakcyjnym biuletynu „Prawda”.
Zamieszczano bieżące informacje oraz teksty publicystyczne (przeważnie krótkie). Nie brakowało jednak również publikowanych okazjonalnie tekstów o tematyce historycznej, poświęconych m.in odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918 oraz 150. rocznicy wybuchu powstania listopadowego.
Ostatniego nr. „Sygnałów” nie zdążono rozkolportować i większość egz. przejęła SB w siedzibie ZR. Po 13 XII 1981 internowano redaktorów i współpracowników „Sygnałów”: K. Stachowskiego, T. Kasprowicza, A. Klusika, Zbigniewa Szatyńskiego (ps. Kajetan A. Tao Szatański) i Zbigniewa Bereszyńskiego. Do tradycji „Sygnałów” nawiązało pismo „Sygnały Wojenne”, 1982–1983 wydawane w warunkach konspiracyjnych w Opolu, nast. w Otmuchowie.
Zbigniew Bereszyński