Hasła rzeczowe

Związek Narodowy Katolików

Związek Narodowy Katolików, organizacja o katolickich i antykomunistycznych założeniach ideowych, powstała 16 VIII 1979 podczas zebrania w mieszkaniu Janusza Młynarza we Wrocławiu, w którym uczestniczyli: Stanisław Jabłonka, Tadeusz Jandziszak, Stanisław Januszewski, Tadeusz Stański, Romuald Szeremietiew oraz Leszek Moczulski. Pod oświadczeniem o powołaniu ZNK (datowanym na 15 VIII 1979) podpisali się: T. Jandziszak, Maciej Pstrąg-Bieleński i R. Szeremietiew; X 1979 opublikowane przez paryską „Kulturę”. Działalność ZNK miała stanowić konkurencję dla legalnych stowarzyszeń o profilu katolickim („Pax”, ChSS) i była skierowana do duchowieństwa oraz katolików świeckich; celem było zwiększenie praw obywatelskich katolików w PRL. Organizacja zrzeszała gł. osoby usunięte ze Stowarzyszenia „Pax”; nie miała struktury organizacyjnej, funkcję rzecznika sprawował T. Jandziszak (jego mieszkanie było jednocześnie siedzibą ZNK); 1 IX 1979 ZNK jako grupa skonfederowana wszedł w skład KPN (w jego imieniu pod aktem założycielskim KPN podpisali się T. Jandziszak, M. Pstrąg-Bieleński i R. Szeremietiew), stopniowo zaprzestając działalności pod własnym szyldem. W I poł. 1980 ZNK podjął m.in. próbę wydawania pisma niezależnego „Deo et Patriae”; na adresy ks. z Dolnego Śląska (często przejmowane przez SB) rozsyłano egz. „Gazety Polskiej” i dokumenty programowe ZNK i KPN. 8 I 1980 wystąpienie do Episkopatu Polski i kurii wrocławskiej z prośbą o pomoc w zwolnieniu aresztowanego Zygmunta Urbana.

9 XII 1984 ZNK z Dolnośląską Grupą Ludową i Siedlecko-Podlaską Grupą Ludowo-Narodową wydał komunikat o wyjściu z KPN. Członkowie tych organizacji weszli nast. w skład Polskiej Partii Niepodległościowej.

10 XII 1979–16 X 1980 rozpracowywany przez Wydz. II Dep. IV MSW w ramach SOR krypt. Orkan.

Grzegorz Wolk

Opcje strony

do góry