Politechnika Częstochowska
Politechnika Częstochowska, powstała w 1949 jako Szkoła Szkoła "Szkoła", podtytuł: „Biuletyn informacyjno-publicystyczny Komisji Zakładowej NSZZ «Solidarność» Pracowników Oświaty i Wychowania w Katowicach”, dwutygodnik wydawany 1 IX – 1 XII 1981. Inżynierska, od 1955 PCz.
Jesienią 1956 działał Rewolucyjny Związek Młodzieży Awangarda (przew. Ryszard Dziurka), 20 X 1956 zorganizowano wiec studencki i przemarsz na pl. Władysława Biegańskiego, organizowano pomoc dla Węgrów. 12 i 15 III 1968 zorganizowano wiece studenckie popierające studentów Warszawy i protestujące przeciwko rewizjom w akademikach; 15 III dodatkowo przemarsz ulicami miasta, rozpędzony przez MO. Studenci i pracownicy byli uczestnikami Duszpasterstwa Akademickiego przy Kurii Diecezjalnej (od 1984 przy parafii św. Wojciecha). W 1980 na PCz studiowało prawie 2,5 tys. studentów.
29 IX 1980 powstał Tymczasowy Komitet Założycielski NZS PCz. 4 X 1980 powstała „S”, na zebraniu zorganizowanym przez Stanisława Ujmę. Najpierw wyłoniono grupę inicjatywną, a 8 X Komitet Założycielski (przew. Jan Wójcik, w składzie m. in.: Andrzej Okularczyk, Jacek Tomczyk, Ludmiła i Stefan Ludwikowscy, Andrzej Burghardt, Tadeusz Wrona). W XI 1980 A. Burghardt uczestniczył w regionalnym proteście w klubie Ikar. W XII 1980 wybrano KZ (przew. J. Tomczyk, wiceprzew.: A. Okularczyk, Wojciech Szwedowski). Zorganizowano aukcję obrazów na rzecz „S”, wystawę o prymasie Stefanie Wyszyńskim, projekcje filmów religijnych i patriotycznych, bibliotekę wydawnictw niezależnych. Od IV 1981 T. Wrona organizował wykłady Wszechnicy „S”. W V 1981 nowym rektorem PCz został prof. Janusz Braszczyński (do VIII 1982), członek „S”. W VI 1981 J. Tomczyk i A. Okularczyk zostali członkami prezydium ZR. W X 1981 wybrano nową KZ (przew. Sławomir Bednarek, wiceprzew. T. Wrona, Józef Szymański i Karol Cupiał). W 1981 „S” w zakładzie liczyła 1019 osób (78 % pracowników).
W stanie wojennym internowano A. Burghardta, A. Okularczyka, Jerzego Zająca, do Wojskowych Obozów Specjalnych wcielono m. in. J. Tomczyka, T. Wronę, Marka Kubarę, wyrzucono z pracy 22 osoby, 6 odsunięto od zajęć dydaktycznych. W pocz. 1982 powstała TKZ pn. KOS nr 1 (L. i S. Ludwikowscy, T. Wrona, J. Zając, S. Bednarek, nast. dołączyli A. Burghardt, Jerzy Ziora). Zbigniew Muchowicz wydawał podziemny biuletyn „CDN” i przewodniczył Międzyzakładowemu Komitetowi Koordynacyjnemu/Tymczasowej Komisji Regionalnej, współpracowali z nim m.in. Andrzej Zieliński, Krzysztof Piechocki, Olga Żak, Zenon Świerzy. Janina Ujma i Adam Banaszkiewicz działali w Diecezjalnym Komitecie Pomocy Bliźniemu. J. Ziora współpracował z Jerzym Jeziorowskim przy wydawaniu podziemnych pism „CDN” i „Impuls”.
16 III 1989 wznowiono działalność KZ z przew. S. Bednarkiem. 10 V 1989 wybrano nową KZ z przew. A. Okularczykiem. 1989–1990 wielu pracowników działało w KO, J. Ujma kierowała Regionalnym KO w Częstochowie, T. Wrona Częstochowskim KO, a J. Zając Federacją KO Woj. Częstochowskiego. Po wyborach 1990 J. Zając został przew. Rady Miasta, a T. Wrona prezydentem Częstochowy. W 1989 na PCz rozpoczął działalność Katolicki Związek Akademicki „Emaus”, wznowiono działalność NZS. W 1990 „S” liczyła 400 członków.
W 2015 PCz zatrudniała ok. 1,4 tys. osób, w związkach jest zrzeszonych 30% zatrudnionych (centrale: OPZZ, „S”), „S” liczy 128 członków.